ارتباط ایزد باد (وای) با نوارهای در حال اهتزاز ساسانی

نوارهای بلند، مواج و در حال اهتزاز، از شاخصه های هنر دوران ساسانی است که علاوه بر حلقه قدرت و تاج شاه، بر لباس و کفش، اسب و کمان شاه و لباس ایزدان و همچنین در برخی حیوانات، اشیاء و گیاهان نیز دیده می شوند. نوارها جایگزین بال در حلقه قدرت شده اند و باید همان ارتباط را با نیروهای آسمانی تداعی کنند. هدف از ایجاد آثار دوره ساسانی، نشان دادن قدرت و پیروزمندی شاه و مشروعیت آن از طریق فره مندی شاه بوده است. باقی ماندن فره در شاه و افزونی آن به شرط پیروزی درجنگ و شکار معلوم بوده است. فره در زمان ساسانی معنایی معادل بخت و تقدیر داشته است. ایزد باد در قالب وای درنگ خدای با زمان و مکان یکی و در آفرینش نقش دارد. همچنین گاه با سپهر یکی شمرده می شد. از این رو با بخت و تقدیر پیوند می خورد. وای با فره و ایزدانی که آورنده فره یا حافظ آن هستند مرتبط و همکار است. وای ایزد جنگ بوده و نابودکننده موجودات اهریمنی و ایزدی باران آور و نعمت بخش هم بوده است. بنابراین با جنگ و شکار و خویشکاری نعمت بخشی شاه در ارتباط است. از این رو وای با آنچه سبب فره مندی، حفظ فره و افزونی آن می شود ارتباط دارد و نماد مناسبی برای جایگزینی بال محسوب می شده است.  

کلیدواژه ها:

نوارهای ساسانی ، ایزد باد (وای) ، فره ، فره افزون ، نعمت بخشی