تحلیل ریزمقیاس ماهیت تغییرپذیری های اقلیم و تعیین سناریوهای اقلیمی بخش کشاورزی در دشت همدان- بهار

بخش کشاورزی به عنوان یک نظام زیست فیزیکی، بهشدت وابسته به شرایط اقلیمی است و اقلیم، یکی از عاملهای اصلی در تعیین مکان، منابع تولید و بهرهوری فعالیتهای کشاورزی بهشمار میرود. از این رو، پیشبینی تغییرپذیریهای اقلیمی و ارزیابی راهبردهای هماهنگی و سازگاری با این تغییرپذیریها، نقش موثری در کاهش زیانهای احتمالی این پدیده خواهد داشت. مدلهای گردش عمومی جو، ابزاری مناسب برای پیشبینی فراسنجه های اقلیمی در بلندمدت هستند. اما ضعف عمده ی این مدلها در کم بودن توان تفکیک مکانی و زمانی آنهاست که برای چیره شدن بر این مشکل، لازم است در طی فرآیند ریزمقیاس نمایی، مقیاس مکانی و زمانی خروجی این مدلها کاهش یابد. با توجه به این رویکرد، در این بررسی به تحلیل ریزمقیاس تغییرپذیریهای اقلیم و تعیین سناریوهای اقلیمی منطقهای در دشت همدان- بهار و همچنین مقایسه ی آنها با سناریوهای کشوری پرداخته شد و میزان تغییرپذیریهای الگوی کشت و ارزش افزوده ی بخش کشاورزی منطقه در سناریوهای اقلیمی منطقهای و کشوری، با استفاده از ترکیب مدل برنامهریزی ریاضی اثباتی، مدل رگرسیون واکنش- عملکرد و مدل مولد هواشناسی LARS-WG، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که همگام با افزایش دما به میزان 0/54 درجهی سانتیگراد و کاهش بارندگی به میزان 3/4 درصد در دشت همدان- بهار، ارزش افزوده ی بخش کشاورزی این دشت در افق 2020، به میزان 35 میلیارد ریال کاهش خواهد یافت. اما در صورت تعمیم میانگین شرایط اقلیمی کشور به دشت یادشده، ارزش افزوده ی بخش کشاورزی این منطقه در افق 2020 به میزان 21 میلیارد ریال افزایش خواهد یافت. این نتایج، لزوم انجام ریزمقیاسنمایی در پیش بینی های اقلیمی و تناسب نداشتن سناریوهای اقلیمی کشوری با بررسیهای منطقه ای را نمایان میسازد.

کلیدواژه ها:

تغییرپذیری های اقلیم ، ریزمقیاس نمایی ، الگوی کشت ، ارزش افزوده ی کشاورزی ، دشت همدان-بهار