مقیاس های فضایی- زمانی ژیومورفیک در سیستم های ساحلی و جایگاه آن در مدیریت محیط

پدیده های ژیومورفیک نشاندهنده ی ارتباط بین دینامیک درونی و بیرونی و نیز مقاومت زمین (لیتولوژی و ساختمان) هستند، که در طول فضا و زمان عمل میکنند. تغییرات نیروها و مقاومتها در طول زمان و فضا موجب جابهجایی مواد زمین شناسی و پیدایش فرایندها و اشکال ناهمواری محیط های ژیومورفیک میشوند. بر این اساس اشکال و فرایندهای حاکم بر سطح زمین، از پیچیدگی و گستردگی فراوانی برخوردار است. مقیاسهای ژیومورفیک بازنمایی فرایندها و پدیده های ژیومورفیک هستند که در گستره ی فضا و زمان تعریف میشوند، که در سیستم های محیطی اثرگذار هستند. در این ارتباط سیستم های ساحلی به عنوان یکی از پیچیده ترین سیستم های محیطی تعریف میشود که به طور متقابل عملکرد فرسایش و رسوب در واکنش به متغی6رهای بیرونی را به همراه دارد که ناشی از عوامل طبیعی و آنتروپوژنتیک ناشی میشود و هریک دردامنه ای از مقیاس های فضایی و زمانی متفاوتی عمل میکند. در این نوشتار با طرح مساله مقیاس،اهم6ی6ت و طبقه بندی آن، تلاش شده است مقیاس فضایی زمانی و فضایی در سیستمها و فرایند ساحلی و نیز کاربرد آن در مدیریت محیط مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا اقدام به طبقه بندی فرایندهای ساحلی مطابق با مقیاس های فضایی و زمانی شد. نتایج نشان داد شناخت مقیاسهای زمانی و فضایی در فرایندها و فرمهای ساحلی نقش برجسته ای را در مدیریت محیط و برنامه ریزی دارد؛ توانمندی در زمینه مطالعات تجربی و تاریخی از جمله تهیه ی نقشه های مخاطرات ژیومورفیک ساحلی و واکنش سیستمهای ساحلی در چارچوب مطالعات مقیاس با شرایط مطلوبتری فراهم خواهد شد . زیرا دامنه زمانی و فضایی اثرگذاری انواع فرمها و فرایندهای ساحلی با یکدیگر متفاوت است و از اینرو در برنامه ریزی های محل6ی، منطقه ای و ملی به ویژه در چارچوب مدیریت یکپارچه ساحلی و ضروری است برنامه ریزی ها مطابق با ارزیابی مقیاس آنها تعریف شود.

کلیدواژه ها:

سیستم های ژیومورفیک ، مقیاس های زمانی و فضایی ، سیستم های ساحلی ، مدیریت محیط