بررسی تاثیر سیستم خاک ورزی و نیتروژن مصرفی بر خصوصیات کمی و کیفی گندم تعیین مهم ترین جزء موثر بر عملکرد

به منظور بررسی تاثیر خاک ورزی و نیتروژن مصرفی بر عملکرد، اجزای عملکرد، درصد پروتیین و تعیین مھم ترین جزء موثر بر عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه آموزشی و پژوھشی دانشگاه گنبد کاووس به صورت کرت ھای خرد شده در قالب طرح بلوک ھای کامل تصادفی با چھار تکرار اجرا شد. در این بررسی سیستم خاک ورزی به عنوان عامل اصلی در سه سطح (عدم خاک ورزی، شخم با زیرشکن و شخم با گاوآھن برگردان) و میزان مصرف نیتروژن به عنوان عامل فرعی در چھار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در ھکتار) بود. نتایج به دست آمده نشان داد که، در بینتمام صفات مورد مطالعه تنھا وزن ھزار دانه تحت تاثیر خاک ورزی قرار گرفت. بیش ترین وزن ھزار دانه مربوط به تیمار زیرشکن با 42/31 گرم بود. اثر نیتروژن بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، طول سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، درصد پروتیین و عملکرد پروتیین دانه معنی دار بود. وزن ھزار دانه تحت تاثیر تیمارھای نیتروژن قرار نگرفت. حداقل ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، طول سنبله تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، درصد و عملکرد پروتیین دانه به تیمار عدم مصرف نیتروژن تعلق داشت. تمام صفات مورد بررسی به جز وزن ھزار دانه با افزایش مصرف نیتروژن افزایش نشان دادند؛ به طوری که حداکثر صفات با مصرف 150 کیلوگرم در ھکتار به دست آمد. مصرف نیتروژن موثرتر از سیستم خاک ورزی بر کمیت و کیفیت گندم بود. نتایج حاصل از تجزیه مسیر نشان داد که اثر مستقیم تعداد دانه در سنبله بر روی عملکرد دانه نسبت به سایر متغیرھا بیش تر بود. لذا، به نظر می رسد که تعداد دانه در سنبله مھم ترین جزء موثر بر عملکرد دانه گندم باشد.

کلیدواژه ها:

پروتیین ، تجزیه مسیر ، سیستم خاک ورزی ، عملکرد دانه ، نیتروژن