اصول طراحی فضای مسکونی، با رویکرد ارتقاء خلاقیت کودکان 7- 3 ساله در ایران (نمونه موردی : شهر تهران- منطقه 4)

پرورش، ارتقا و جهت دهی خلاقیت، درکودکان به دلیل قرارگیری در سن رشد، اهمیت دارد. تحقیقات روان شناسی درمورد خلاقیت بر تاثیر محیط فیزیکی بر خلاقیت متمرکز بوده است. یکی از روش های ارتقاء خلاقیت، بهره گیری از تاثیرمثبت محیط طبیعی یا مصنوع، در بروز و افزایش خلاقیت در کودکان است. ادبیات موضوع نشان م یدهد که فضا و محیطدربروزخلاقیت و کیفیت رشد آن موثر است. فضا ممکن است فضای طبیعی یا مصنوع و انسان ساز باشد. اما ساخت و سازهایمعماری در جهت تاثیر بر پرورش خلاقیت، بسیار کمرنگ است. سوال اصلی این پژوهش این است که کدام ویژگی هایفضای مسکونی بر ارتقاء خلاقیت تاثیر دارند. پژوهش حاضر، به دنبال دستیابی به اصول طراحی فضای مسکونی استکه باعث افزایش خلاقیت کودکان شود. تحقیق حاضر توسعه ای بوده و روش تحقیق انتخابی تحقیق توصیفی-پیمایشیاست که در 5 مرحله اصلی انجام شده است. جامعه تحقیق مرحله دوم متخصصین روان شناسی، سوم متخصصین معماریو چهارم کودکان 3- 7 ساله از منطقه 4 شهر تهران است. نمونه های مورد مطالعه در مرحله دوم به وسیله تکنیک دلفیشامل 108 متخصص روا نشناسی و درمرحله سوم، متخصصین معماری در دو زیر مرحله ابتدایی 50 متخصص معماری،مرحله تکمیلی 120 متخصص معماری و در مرحله چهارم 50 کودک زیر دبستانی 3- 7 ساله ساکن منطقه 4 تهران است.جمع آوری داده ها به وسیله مصاحبه و پرسشنامه باز پاسخ و بسته پاسخ و پرسشنامه تصویری برای کودکان، انجام شده وبرای بررسی فرضیه ها از آمار توصیفی شامل محاسبه شاخص های آماری و تنظیم جدول توزیع فراوانی و از آمار استنباطیشامل آزمون ناپارامتر کی ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون آماری رگرسیون خطی چن دمتغیره و آزمون ناپارامتر کیفریدمن استفاده شده و با استفاده از آزمون های کروسکال و الیس و من ویتنی اصول معماری رتبه بندی و انتخاب شده اند.مطابق یافته های این تحقیق، محیط کالبدی فضای مسکونی بر روی رشد خلاقیت کودک اثر گذاشته و در فضای مسکونی،با به کارگیری عناصر طبیعی، ایجاد فضای ایمن، فضای پیچیده و فضای انعطا فپذیر از طریق تاثیر مثبت بر انگیزشکودک برای بازی، آرامش روانی، ابتکاروکنجکاوی در کودک می توان خلاقیت کودک را ارتقا بخشید. اصول طراحی منتج ازپژوهش به این قرار است : 1. طراحی و ایجاد فضاهای کالبدی مسکونی با استفاده از بدنه های تحری ککننده و بازی ساز. 2.ایجاد آرامش و امنیت روانی با طراحی و ایجاد فضای مسکونی امن (ایمنی کالبدی). 3. طراحی و ایجاد فضاهایی پیچیده وچال شبرانگیز. 4. طراحی و ایجاد فضاهای مسکونی تغی رپذیر و منعطف (انعطاف پذیری فضایی و فرمی).

کلیدواژه ها:

خلاقیت ، ارتقاء خلاقیت کودکان ، فضای مسکونی ، اصول طراحی