بازتاب فرهنگ غرب درتحول سبک زندگی و معماری خانه های اواخر قاجار شهر همدان

سبک زندگی، اصطلاحی است که در بطن خود، مولفه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را می پروراند، تاثیر عمیقی درالگوهای رفتاری و گرایش های ذهنی افراد جامعه داشته و تاثیر فراوانی در شکل گیری فضای سکونت دارد. این گفتمانمکان گزینی و فضای سکونت در رابطه سبک زندگی به عنوان موضوعی جدید و قابل تامل در چند دهه معاصر مورد توجهپژوهشگران و اندیشمندان در حوزه های مختلف علوم و منجمله در عرصه معماری و شهرسازی بوده است. یکی از مصادیقو جلوه های تجلی سبک زندگی، کیفیت مکان گزینی و فضای زیست بوده که به تبع آن معماری خانه ها را تحت شعاع قرارداده است. هدف از تدوین این پژوهش میزان اثربخشی فرهنگ غرب در سبک زندگی مردم شهر همدان در دوره اواخلقاجار بوده و به تبع آن، میزان تاثیرگذاری آن را در عرصه معماری خانه ها بازنمایی کرده است. روش تحقیق پژوهش بهلحاظ روش تحقیق، از نوع تحلیل تاریخی، تفسیری است. منابع اطلاعاتی پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و میدانیبوده و روش انتخاب نمونه های میدانی بر اساس نمونه گیری هدفمند بوده است. جهت انتخاب نمونه ها تمامی خانه هایمربوط به اواخر دوره قاجار که دارای اسناد مطالعاتی بوده و امکان مطالعات میدانی فراهم بود مورد بررسی قرار گرفت و ازمیان نمونه ها، شش خانه انتخاب شد که دارای بیشترین تحول در عرصه معماری، با توجه به تغییر سبک زندگی صورتگرفته بود. مبنای سنجش و گزینش نمونه ها بر اساس بیشترین میزان تاثیرپذیری و تحول آنها در سه سطح کلان، میانی وخرد معماری انجام پذیرفت. نتایج تحقیق نشان دهنده تغییرات سبک زندگی در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادیبوده که به تبع این تغییرات، معماری خانه ها را تحت شعاع قرار داده است. این تغییرات در مرحله اول در معماری خانه هایطبقه اعیانی و تجار به منصه ظهور رسیده است. بازنمایی تحول فضا در معماری این خانه ها در قالب تحول در عرصه هایکلان، میانی و خردفضا صورت گرفته است. در عرصه کلان فضا، سادگی فرم و حذف حیاط های چندگانه قابل ملاحظهاست. در عرصه تحولات میانی ، تحول در سازماندهی فضای داخلی و توسعه و بسط فضای داخلی مطرح بوده و در عرصهخرد فضا، اهمیت نمادین برخی از عناصر معماری شامل ستون، پله، و تزیینات مورد توجه بوده است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ غرب ، تحول فضای داخلی ، سبک زندگی ، سازماندهی فضا ، تمایز