فسفولیپیدها و کاربردهای آن ها در سامانه های رهایش دارو

در سامانه های رهایش دارو، هدف افزایش زیست دسترسی به داروها در زمان ها و محل های خاص از بدن، قابلیت حفظ غلظت دارو در حدی به نسبت ثابت برای مدتی مشخص، قابلیت تنظیم سرعت رهایش دارو، قابلیت دارورسانی چندگانه، افزایش اثربخشی دارو و کاهش آثار جانبی آن بر سایر سلول های سالم است. عوامل درمانی که امروزه در برخی موارد استفاده می شوند، نظیر پروتئین ها-پپتیدها، نوکلئیک اسیدها، ضدسرطان ها و سایر داروها، معایبی مانند کمبود زیست دسترسی، رهایش سریع، سمیت زیاد و آثار جانبی بسیار مضر دارند. از این رو، طراحی روش های رهایش و حامل های دارو، انقلابی را در زمینه درمان بسیاری از بیماری ها ایجاد کرده که در حال پیشرفت روزافزون است. فسفولیپیدها، ترکیباتی هستند که به علت دارابودن گروه فسفات، خاصیت دوقطبی داشته و دارای یک سر آب دوست و دو شاخه چربی دوست هستند. فسفولیپیدها می توانند ترکیبات دارویی آب دوست و چربی دوست را در یک ساختار سازگار با سلول زنده حمل کرده و آن ها را در نفوذ به درون سلول زنده و هدف یاری کنند. همچنین، آن ها با پوشاندن سطح بلورها به عنوان مواد فعال سطحی (ترکننده)، باعث افزایش آب دوستی داروهای آب گریز و افزایش کارایی دارورسانی می شوند. در این مقاله، انواع مختلف فسفولیپیدها، ساختار، منابع، خواص فیزیکی، کمپلکس آن ها با دارو، میسل های فسفولیپید و پارامترهای موثر در انتخاب این ترکیبات برای دارورسانی بررسی می شود. 

کلیدواژه ها:

فسفولیپید ، رهایش دارو ، زیست دسترسی ، خاصیت دوقطبی ، اثر درمانی