تبیین ویژگیهای طراحی شهری ایرانی اسلامی تبریزمورد مطالعه: بازار بزرگ شهر

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 626

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CIAUJ-2-1_005

تاریخ نمایه سازی: 3 اسفند 1398

چکیده مقاله:

شهر تبریز از تاریخ غنی برخوردار است که متاثر از تحولات خوشایند و ناخوشایند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و طبیعی میباشد. بافت قدیم تبریز همچون بافت برخی دیگر از شهرهای ایران، حاصل تاریخی پر فرازو نشیب و میراثی گرانبها و ارزشمند در زمینه طراحی شهری میباشد. مجموعه های شهری عظیم و بکر همچون بازارها در ایران، طی فرآیندی تاریخی از اندوخته های فکری فرهنگی و معنوی تبلور یافته و بدیهی است که به یکباره از نمونه های بیگانه دیگری الگوبرداری نشده است. بازسازی و رونق شهر تبریز پس از زلزله های ویران کننده و دیگر تحولات، اشارهای به وجود اصول و مبانی مکتبی از پیش شکل گرفته دارد. بازار تبریز که به ثبت جهانی رسیده، به طور مسلم از نظر کالبدی- فضایی و اجتماعی یکی از ارکان هویتی این شهر است. مسیله مورد نظر بیتوجهی به این میراث ارزشمند و عدم آشنایی با ویژگیهای اصول و مبانی مکتب مذکور و هدف اصلی استنتاج مبانی طراحی شهری از فرهنگ و سنن تبریزیان و تجلیات کالبدی موجود آن، به عنوان مکتبی از مکاتب طراحی شهری ایرانزمین با ویژگیهای خاص سنت طراحی شهری خود است. آموختن از این مجموعه و بازشناسی ابعاد پنهان موجود در آن، میتواند به ارتقای کیفیت شهرهای هم فرهنگ منطقه و توسعه فضاهای شهری کمک شایانی نماید. در این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی موضوع از طریق تحلیل، محتوای متون و اسناد موجود و مشاهدات میدانی مورد مطالعه و بازشناسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد بازار تبریز برخلاف بازارهای تهران، اصفهان، کاشان که ساختاری خطی با انشعابات کمتر می باشند، به صورت شبکه ای متشکل از راسته ها، دالان ها، گره ها، تیمها، تیمچه ها، سراها، مساجد و با انشعابات فراوان به عنوان سیستمی کارآمد در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، اقلیمی و با تنوع بالای فعالیتی، با نظمی پیچیده به حیات خود ادامه میدهد. در نهایت میتوان چنین نتیجه گیری نمود که سنت طراحی شهری تبریز مکتبی است منحصر به فرد، دارای فضاهای شهری دلنشین، رنگ و لعاب گرم و شاد، بافت هماهنگ و دانه بندی نرم که درسهایی آموزنده و ارزشمند برای بازگو کردن و بازآموزی دارد.

نویسندگان

محمدرضا پورجعفر

استاد دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

اصغر مولایی

دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

علی پورجعفر

کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.