تحلیل خوانش مخاطبان از گونه های مختلف مساجد معاصر تبریزاز دیدگاه فرم و نماد و با معیار احکام فقهی شیعی

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 453

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CIAUJ-4-1_003

تاریخ نمایه سازی: 3 اسفند 1398

چکیده مقاله:

مقوله خوانش مخاطبان از مساجد معاصر ایران در ادبیات نظری معاصر کشورمان، امری کمترشناختهشده است و اهمیت بنای مسجد در مقام یکی از سمبلهای معماری اسلامی ایران، حساسیت ویژه ای به این حوزه میبخشد. در خوانش مخاطبان از دریچه رابطه فرم و نماد، به بنای مسجد به مثابه آمیختهای از کالبد و معنا نگریسته میشود. امروزه، گاه شاهد ظهور مساجدی هستیم که خوانش مشترکی از آنها بین مخاطبان وجود ندارد؛ لذا تحلیل چگونگی خوانش میتواند در معرفی این فرایند، موثر باشد. جهت گیری کلی پژوهش، بر اساس هدف، از نوع تحقیقات بنیادی است و ماهیت و روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. با استفاده از منابع مکتوب، مدلی برای خوانش مساجد معاصر به دست آمد و در بخش میدانی و ارزیابی خوانش مخاطبان، از نه مسجد متنوع که از میان 180 مسجد معاصر تبریز انتخاب شده بودند، استفاده گردید. از ابزار پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده برای تقرب به اهداف پژوهش استفاده شد. نتایج نشان میدهد در خوانش مساجد معاصر، علاوه بر عناصری چون گنبد و مناره، مفاهیم فرامادی مانند آرامش روحی و معنویت نیز نقش مهمی دارند. به نظر میرسد در احکام فقهی شیعی، به عنوان معیار تحلیل خوانش برای سنجش برخی از عوامل دخیل در خوانش مانند، سبک، آرایه، مناره و محراب، سنجه هایی ارایه شده باشد و وجود برخی عناصر از جمله گنبد و ایوان، هر چند با معیارهای مذکور قابل سنجش نیستند، برای فهم و خوانش بهتر معانی در مساجد معاصر ضروری به نظر میرسند.

کلیدواژه ها:

خوانش ، مساجد معاصر تبریز ، رابطه فرم و نماد ، فقه شیعی.

نویسندگان

محمدعلی قصری

دانشجوی دکتری معماری اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

مرتضی میرغلامی

دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

عیسی حجت

استاد دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.