ازدواج اجباری؛ از ممنوعیت انگاری تا جرم انگاری

ازدواج اجباری ازدواجی است که بدون رضایت واقعی یک یا دو طرف واقع شده است. ازدواج اجباری، حق آزادی انتخاب همسر را نقض کرده و از مصادیق خشونت خانگی است. غالب بزه دیدگان ازدواج اجباری زنان بوده و مرتکب آن نیز از بستگان بزه دیدگان هستند. مطالعه سیاست های کشورهای مختلف نشان می دهد که تدابیر گوناگونی برای مقابله با آن اتخاذ شده است. هرچند در گذشته بر به کارگیری تدابیر حقوقی تاکید می شود. در دهه اخیر به ویژه در نتیجه حساسیت افکار عمومی نسبت به پرونده های رسانه ای شده، ازدواج اجباری جرم انگاری شده است. این حرکت پیش رونده و صرف ممنوعیت انگاری و اتخاذ تدابیر حقوقی برای مقابله با ازدواج اجباری به سمت جرم انگاری و استفاده از ابزارهای کیفری، ویژگی مشترک بسیاری از نظام ها است. بسیاری از کشورهای اروپایی ازدواج اجباری را جرم انگاری کرده و بخشی نیز مطالعاتی برای جرم انگاری آن آغاز کرده اند. این گرایش پس از تصویب ((کنوانسیون اروپایی پیشگیری و محو خشونت علیه زنان و خشونت خانگی)) (2011) بیشتر شده است. هرچند در ایران آمار دقیقی از ازدواج اجباری وجود ندارد، در خصوص برخی اقوام، رضایت زنان در ازدواج نادیده گرفته می شود علاوه بر این، تجویز ازدواج در سنین پایین، نگرانی هایی نسبت به نقض حق آزادی انتخاب همسر ایجاد کرده است. این در حالی است که تنها ازدواج اطفال و قاچاق انسان با انگیزه ازدواج اجباری جرم انگاری شده است. بنابراین جرم انگاری ازدواج اجباری تحت عنوان تعزیر ضروری بوده و گامی در راستای حمایت از بزه دیدگان به ویژه گروه های آسیب پذیر است.

کلیدواژه ها:

ازدواج اجباری ، خشونت خانگی ، حق انتخاب ، جرم انگاری ، بزه دیده