ارزیابى ریسک زمین لرزه در شمال غرب تهران با استفاده از تحلیل سلسله مراتبى AHP؛ مطالعه موردى منطقه 22

زمینه و هدف: منطقه 22 واقع در شمال غرب تهران با داشتن جمعیت بیش از 128 هزار نفر و عبور گسل شمال تهران از شمال این منطقه همچنین با توجه به توسعه ساخت وسازهاى اخیر که بیشتر به صورت برج خود را نمایان مى کنند، همواره در معرض ریسک زلزله قرار دارد. هدف از این پژوهش با توجه به فرمول جهانى ارزیابى ریسک = خطر × آسیب پذیری × جمعیت) (یو ان اس دی ار، 2009) ابتدا ارزیابى آسیب پذیرى فیزیکى با توجه به 9 معیار اصلى همراه با زیر معیارهاى آن در منطقه و سپس برآورد جمعیت منطقه و در نهایت تحلیل خطر موجود در منطقه است. روش: به منظور تهیه نقشه ریسک زمین لرزه، از مدل سلسله مراتبى AHP و تهیه پرسشنامه براى استفاده ازنظر کارشناسان عمران و سازه و مهندسین زلزله شناسى و.. و همچنین به منظور تعیین وزن هاى نهایى معیارها و زیر معیارها از نرم افزار Expert choice استفاده شده است. سپس با استفاده از نقشه تحلیل خطر احتمالى زلزله (PGA) موجود از پیش تهیه شده (توسط دکتر مهدى زارع) و تهیه نقشه تراکم جمعیت محدوده موردمطالعه، و ضرب آن ها در نقشه آسیب پذیرى فیزیکى در نرم افزار GIS، به ارزیابى ریسک زلزله در شمال غرب تهران با نگاهى ویژه به منطقه 22 (به خصوص در توسعه هاى اخیر صورت گرفته) پرداخته شده است. یافته ها: این پژوهش نشان م ىدهد بیشترین آسی بپذیرى و ریسک مخاطرات زمی نلرزه در شرق و شمال شرقى این منطقه است، که ازلحاظ قدمت قدیمى تر از دیگر قسمت ها است و در حریم گسلش قرارگرفته اند و بعدازآن قسمت هایى از شمال و شهرک هاى موجود در غرب و جنوب منطقه پرخطرترین قسمت هستند. نتیجه گیرى: با در نظر گرفتن آسیب پذیرى و خطر و جمعیت در منطقه مشخص مى شود ریسک زلزله منطبق با نقاط جمعیتى در منطقه است و هرچه از پهنه هاى با جمعیت بالا دور مى شویم ریسک کمتر مى شود. بنابراین کنترل جمعیت پذیرى و ساختمان سازى در منطقه از اعتبار بالایى در کاهش ریسک برخوردار است.

کلیدواژه ها:

منطقه 22 تهران ، آسیب پذیرى فیزیکى ، ریسک زمین لرزه ، تحلیل سلسله مراتبى AHP