زمین شناسی، پتروگرافی، دگرسانی، کانی سازی و پتروژنز توده های نفوذی در محدوده اکتشافی همچ، جنوب غرب بیرجند

محدوده اکتشافی همچ در شرق بلوک لوت و در فاصله 85 کیلومتری جنوب غرب بیرجند واقع شده است. منطقه شامل برون زدهایی از سنگ های آذرین پالیوسن- ایوسن است که در برگیرنده طیف گسترده ای از توده های آذرین نیمه عمیق (دیوریت تا مونزونیت پورفیری) به همراه واحدهای نفوذی بازی، آتشفشانی حدواسط و سنگ های آذرآواری و رسوبی است. انواع دگرسانی آرژیلیک، سیلیسی، کوارتز-سرسیت- پیریت1، پروپلیتیک و کربناته در محدوده اکتشافی قابل مشاهده است. کانیسازی در سطح به شکل پیریت پراکنده و رگهچه های اکسید آهن و در عمق به صورت کانی سازی پراکنده پیریت، کالکوپیریت، گالن و اسفالریت و پیریت رگه چه ای دیده میشود. توده های نفوذی حدواسط از نوع کالک آلکالن پتاسیم بالا K2O) بین 2/42 تا 4 درصد) و توده های گابرو و گابرودیوریتی مربوط به دسته تولییتی K2O) بین 0/15 تا 0/27 درصد) است. توده های نفوذی منطقه همه از نوع متاآلومینوس است و در دسته مگنتیت (نوع (I طبقه بندی میشوند. نمودارهای عنکبوتی بیانگر غنیشدگی توده های نفوذی حدواسط از عناصر LREE، LILE و تهی شدگی از عناصر HREE به همراه مقدار جزیی ناهنجاری منفی 0/81) Eu تا (1/06 و حضور ناهنجاری مثبت Sr است که نشاندهنده حضور کم و یا نبود پلاژیوکلاز در سنگ منشا به عنوان کانی باقیمانده و وجود شرایط ذوب در حالت اکسیدان است. پایینبودن نسبت (La/Yb)N در سنگ های نفوذی محدوده همچ 6/85) تا (9/72 میتواند بیانگر درجه پایین ذوببخشی گوشته اولیه باشد . تهی شدگی Nb به همراه نسبت بالای Zr/Nb نشاندهنده اشتقاق ماگما از پوسته اقیانوسی با میزان آلودگی پوستهای کم است. ماگمای مولد توده های نفوذی حدواسط از حدود 1 تا 5 درصد ذوب بخشی اسپینل- گارنت لرزولیت (با مقدار کم گارنت) در عمق حدود 65 تا 67 کیلومتری گوشته بالایی و توده های بازی از 5 تا 20 درصد ذوب بخشی اسپینل لرزولیت (گوشته تهی شده) تشکیل شده اند. در نمودارهای پتروژنیک و تعیین محیط تکتونوماگمایی، توده های نفوذی در جایگاه زمین ساختی کمربند آتشفشانی زون فرورانش (1VAG) قرار میگیرند. تنوع واحدهای نیمه عمیق با ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا، گسترش و نوع دگرسانیها و کانی سازی سولفیدی پراکنده و رگه چه ای در محدوده، نشانه هایی از وجود سیستم پورفیری در عمق است.

کلیدواژه ها:

زمین شناسی ، دگرسانی ، کانی سازی ، پتروژنز ، مس پورفیری ، همچ ، بیرجند ، بلوک لوت