بررسی قابلیت تعمیم پذیری نتایج حاصل از مطالعات نقشه برداری رقومی به منظور پیش بینی کلاس های خاک (مطالعه ی موردی: دشت شهرکرد، استان چهارمحال و بختیاری)

سابقه و هدف: در روش نقشه برداری رقومی، تغییرات خاک بر اساس ارتباط پارامترهای محیطی با کلاس ها یا ویژگی های خاک تعیین می گردد. بنابراین، اگر دو منطقه از نظر پارامترهای محیطی مشابه باشند این انتظار وجود دارد که مدل به دست آمده برای تخمین کلاس های خاک در یک منطقه، قابل تعمیم به منطقه ی دیگر نیز باشد. از این رو، در این پژوهش قابلیت تعمیم-پذیری نتایج حاصل از مطالعات نقشه برداری رقومی به مناطق مشابه برای پیش بینی کلاس های خاک بر مبنای دو سامانه ی رده-بندی آمریکایی و رده بندی جهانی بررسی شد. مواد و روش ها: در اراضی دشت شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری دو منطقه به عنوان نمونه و تعمیم در نظر گرفته شد. در منطقه ی تعمیم، 15 خاک رخ با فواصل تقریبی 750 متر حفر، تشریح و نمونه برداری شدند و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها تعیین گردیدند. سپس، رده بندی خاک رخ ها بر مبنای سامانه های رده بندی آمریکایی (تا سطح گروه بزرگ) و رده بندی جهانی (تا سطح گروه مرجع) نهایی گردید. با استفاده از فاصله ماهالانوبیس میزان شباهت خاک های دو منطقه ی مذکور تعیین گردید. سپس، مدل های توسعه یافته (درختان تصمیم گیری تصادفی، رگرسیون درختی توسعه یافته، رگرسیون لاجیستیک چند جمله ای و شبکه های عصبی مصنوعی) در منطقه ی نمونه، برای پیش بینی کلاس های خاک در منطقه ی تعمیم استفاده شدند. بر اساس پارامترهای محیطی انتخاب شده در منطقه ی نمونه، پارامترهای محیطی برای منطقه ی تعمیم نیز تهیه گردیدند. کلاس های خاک برای منطقه ی تعمیم بر اساس مدل های موجود، پیش بینی شدند و بر اساس شاخص صحت عمومی کارایی مدل ها ارزیابی گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بر اساس فاصله ی ماهالانوبیس مناطق نمونه و تعمیم کاملا مشابه می باشند. همچنین، نتایج حاکی از آن است که مشابهت بسیار بالای مناطق مورد مطالعه موجب شده است که در سطوح رده و زیررده بر مبنای سامانه رده بندی آمریکایی و سطح گروه مرجع در سامانه ی رده بندی جهانی، تخمین صحیحی برای منطقه ی تعمیم صورت پذیرد. از سوی دیگر، نتایج گویای آن است که مقادیر صحت عمومی برای پیش بینی کلاس های خاک با افزایش سطح رده بندی (رده به گروه بزرگ) در هر دو منطقه نمونه و تعمیم، کاهش نشان داد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که روش نقشه برداری رقومی توانایی پیش بینی کلاس های خاک در شرایط مشابه (مشابه از نظر پارامترهای محیطی و فاکتورهای خاک سازی) را دارا می باشد اگرچه، برای سطوح پایین رده بندی در پیش بینی و تعمیم پذیری نتایج، ممکن است از صحت کافی برخوردار نباشد. به نظر می رسد سطح و سامانه ی رده بندی مورد نظر، توزیع مکانی خاک ها، تراکم نمونه برداری و نوع پارامترهای محیطی مورد استفاده از مهم ترین عواملی می باشند که می توانند صحت پیش بینی کلاس های خاک در مناطق تعمیم را تحت تاثیر قرار دهند.

کلیدواژه ها:

پارامترهای محیطی ، فاصله ی ماهالانوبیس ، مناطق تعمیم و نمونه