بررسی خصوصیات تحمل به خشکی در لاین گندم جهش یافته در مراحل جوانه زنی و گیاه بالغ
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 349
فایل این مقاله در 9 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ESCS-10-1_005
تاریخ نمایه سازی: 9 تیر 1399
چکیده مقاله:
مقدمه پیش بینی افزایش جمعیت جهان به حدود 8 میلیارد تا سال 2030، چالشهای عمدهای را برای بخش کشاورزی در تامین امنیت غذایی ایجاد مینماید (Smol, 2012). گندم یکی از غلات اصلی محسوب میشود که برای تغذیه بخش عظیمی از جوامع انسانی استفاده میشود. آرد گندم مهمترین آرد مورد مصرف برای تولید نان در ایران است (Nour-Mohamadi et al., 2009). امروزه کمبود آب یکی از چالشهای مهم برای رشد گیاه در کل جهان محسوب میشود. استراتژیهای زیادی برای اصلاح گیاهان به تنش خشکی به کار گرفته میشود، در این میان پرتوتابی رهیافت مناسبی برای بهبود سطح تنوع ژنتیکی در کوتاهمدت به نظر میرسد. این مطالعه برای تعیین پاسخ لاین جهشیافتهی T65588 (حاصل پرتوتابی گاما روی رقم طبسی) به تنش خشکی پیریزی شده است. مواد و روشها تعدادی از صفات در دو مرحله جوانه زنی و گیاه بالغ در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار موردبررسی قرار گرفتند. یافته ها نتایج تجزیه واریانس در آزمایش جوانه زنی نشان داد که اثرتنشخشکی برای کلیه صفات و اثر ژنوتیپ برای نرخ جوانه زنی و طول ساقهچه و طولریشه چه با احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین معنیدار شدن اثر متقابلتنشدرژنوتیپ در صفات نرخ جوانه زنی و طول ساقه چه و طولریشه چه و وزن خشک ساقه چه نشانمیدهدکه عکس العملژنوتیپهانسبتبهتغییرات پلی اتیلن گلیکولیکساننبودهاست. نتایج تجزیه واریانس صفات مربوط به نگهداری آب تفاوت بسیار معنی داری (1 درصد) بین ژنوتیپها در کل صفات موردبررسی را نشان داد. اثرتنشخشکی برای صفات مقدار احتباس آب در برگ (ELWR) و محتوای نسبی آب (RWC) و همچنین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش خشکی به غیراز محتوای نسبی آب (RWC) برای سایر صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین در سطح آماری 5 درصد نشان داد لاین جهش یافته T65588 در خصوصیات مربوط به جوانه زنی و همچنین صفات مربوط به نگهداری آب در گیاه بالغ نسبت به ژنوتیپ والدی طبسی در شرایط تنش خشکی برتری دارد. نتیجه گیری به طور کل نتایج نشان داد که لاین جهش یافتهی T65588 نسبت به واریته والدی خود (طبسی) در مورد تمام صفات موردبررسی در مرحله جوانه زنی شامل نرخ جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه و وزن خشک ریشه چه و وزن خشک ساقه چه خصوصیات تحمل بیشتری به خشکی از خود نشان داده است. RWC ارتباط نزدیکی با حجم سلول دارد، لذا این پارامتر میتواند توازن بین آب فراهم شده ی برگ و میزان تعرق را منعکس نماید (Farquhar et al., 1989). اسکانفلد و همکاران(1988) در شرایط تنش خشکی روند کاهشی در مقدار RWC در گندم را گزارش نمودند، لیکن در مطالعات آن ها بالاترین مقدار RWC در ژنوتیپ متحمل مشاهده شد. تنش خشکی منجر به کاهش حدود 40% در RWL در لاین جهش یافته T65588 گردید (p < 0.05)که میتواند نشاندهنده مکانیسمهای بازدارندهی اتلاف آب تحت شرایط خشکی باشد. تحقیقات زیادی نشان داده اند که میزان پایین اتلاف آب (RWL) از برگهای جداشده به مقاومت به خشکی مرتبط است و میتواند به عنوان یکی از شاخصه های غربال در برنامه های اصلاحی کاربرد داشته باشد (Winter et al., 1988). نتایج این تحقیق با یافته های Goleatani Araghi and Asad, 1998 مطابقت دارد که کاهش در میزان RWL را در گندم در تنش خشکی گزارش نمودند. کاهش شدید در مقدار RWL در لاین جهش یافته و تفاوت معنیدار آن با رقم طبسی میتواند موید کارایی بیشتر مصرف آب در ژنوتیپ جهش یافتهی T65588 باشد.طبق نتایج تنش خشکی منجر به افزایش ELWR گردید که این پدیده میتواند توسط مکانیسم های نگهداری آب تحت شرایط خشکی با پیچیدن برگ یا کاهش سطح برگ رخ داده باشد (Lonbani and Arzani, 2011). بر اساس پیشنهاد Lonbani and Arzaniدر بین پارامترهای مرتبط به آب در گیاه ELWR میتواند بهترین مشخصه برای انتخاب غیرمستقیم عملکرد در گیاه باشد. این صفت وراثت پذیر است (Clarke and Townley-Smith, 1986) و در جمعیتهای بزرگ به آسانی میتوان آن را برآورد نمود (Dhanda and Sethi, 1998). مقدار افزایش در ELWR در لاین جهش یافته T65588 در مقایسه با واریته والدی آن (طبسی) بیشتر و معنیدار بود که میتواند مصداق دیگری برای ادعای برتری لاین جهش یافته در شرایط تنش خشکی باشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
شهربانو وکیلی بسطام
دکتری رشته کشاورزی هسته ای، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
سیده ساناز رمضانپور
دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
حسن سلطانلو
دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
خلیل زینلی نژاد
استادیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :