ارزیابی رقابت پذیری و مزیت نسبی تولید محصولات زراعی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی دراستان لرستان

با استفاده تکنیک ماتریس تحلیل سیاستی، مزیت نسبی و شاخص های حمایتی برای محصولات زراعی مهم در استانلرستان برای سال زراعی 84-1383 مورد محاسبه و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . محصولات مورد مطالعه شامل گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، ذرت دانه ای آبی، شلتوک برنج، نخود آبی و دیم، عدس آبی و دیم ، چغندر قند، گوجهفرنگی،خیار، سیب زمینی ، لوبیای آبی ، کلزای آبی و دیم ، بوده است . نتایج سودآوری اقتصادی از طریق محاسبه هزینه منابعداخلی (DRC) نشان دادکه استان لرستان در تو لید همه محصولات زراعی فوق دارای مزیت نسبی بوده ولیکن در تولیدشلتوک برنج و گندم دیم دارای مزیت نسبی نمی باشد. سبزیجات (شامل سیب زمینی، خیار و گوجه فرنگی) دانه های روغنی،ذرت و حبوبات دارای سودآوری اجتماعی بالاتری نسبت به سایر محصولات بودند . در بین محصولات م ورد مطالعه، خیار،سیب زمینی و گوجه فرنگی نسبت به سایر محصولات از بالاترین مزیت نسبی برخوردار بودند . شاخص حمایت اسمیمحصول که گویای نسبت درآمدها در قیمت بازاری به درآم د ها در قیمت اجتماعی (سایه ی) می باشد برای تمام محصولاتمورد مطالعه (به استثنای شلتو ک ) کوچک تر از یک است و نشان دهنده عدم حمایت قیمتی این محصولات و بیانگر اینحقیقت است که قیمت این محصولات در داخل کشور کمتر از قیمت مرزی در بازار بین المللی است. به عبارتی حاکی ازتحمیل مالیات ضمنی از سوی دولت بر تولیدکنندگان این محصولات می باشد. شاخص حمایت اسمی از نهاده ها که نشاندهنده نسبت هزینه نهاد ه های قابل تجار ت در قیمت بازاری به هزینه نهاد ه های قابل تجارت درقیمت سای ه ای می باشد درمورد محصولات زراعی مورد مطالعه کوچکتر از یک است که حاکی ازآن است که زارعین درخصوص نهاده های قابلتجارت موردحمایت قرار گرفته اند. بطور کلی نرخ حمایت موثر که نشان دهنده ارزش افزوده در قیمت بازاری به ارزشافزوده به قیمت سای ه ای م ی باشد نیز فقط برای گندم ، جو، چغندر قند، کلزای دیم و شلتوک بزر گتر از یک بوده و گویا منتفعشدن سیستم از حمای ت های دولت و برای سایر محصولات منفی بوده که نشان ده نده غیر حما یتی بودن سیستم و تحمیلمالیات می باشد. رتبه بندی محصولات مورد مطالعه توسط معیارهای مز یت نسبی و هزینه به منفعت اجتماعی تفاوت اندکیرا نشان داده اند.

کلیدواژه ها:

ماتریس تحلیل سیاستی ، مزیت نسبی ، نرخ حمایت اسمی ، نرخ حمایت موثر ، استان لرستان