بررسی جزیره حرارتی شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نظریه فرکتال

رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که و موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شود و اثرات ناشی از آن می تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا داشته و به تبع آن، سلامت عمومی ایفا کند. در این پژوهش، تصاویر TM ماهواره لندست پنج در تاریخ 25 ژوییه 1992 و ETM+ ماهواره لندست هفت در تاریخ 6 اگوست 2002 برای بررسی جزیره حرارتی شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفته و نقشه های دما و کاربری اراضی با استفاده از آن ها تهیه شده است. برای بررسی بهتر این پدیده، نیمرخ هایی در جهت شمالی- جنوبی، شرقی- غربی و شمال غربی- جنوب شرقی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این برای داشتن درک بهتری از رفتار حرارتی پوشش های مختلف و اثرات الگوی فضای سبز بر دمای محیط، بعد فرکتالی این نیمرخ ها با استفاده از روش تقسیم کننده، محاسبه گردیده است. نتایج نشان داده دمای تابشی سطح مشهد به طور کلی در طی دهه 1992 تا 2002 افزایش داشته است و این افزایش در مناطق مسکونی چشمگیرتر است. نقشه های کاربری اراضی نیز نشان می دهند مناطق مسکونی در سال 2002 نسبت به سال 1992 توسعه یافته و بسیاری از پوشش های گیاهی از بین رفته و این مطلب توسط بعد فرکتالی محاسبه شده نیز مورد تایید قرار گرفته است. نتایج همچنین نشان داده نیمرخ شمال غربی- جنوب شرقی به علت گسترش بیشتر شهر و عدم یکنواختی سطوح، نسبت به سایر نیمرخ ها بعد فرکتالی بیشتری دارد.

کلیدواژه ها:

جزیره حرارتی ، ماهواره لندست ، تصاویر TM و ETM+ ، نقشه کاربری اراضی ، بعد فرکتالی ، روش تقسیم کننده