تحلیل مخاطرات ناشی از ماسه های روان بر سکونتگاه های غرب دشت لوت (مطالعه موردی: روستای حجت آباد - شرق شهداد)

این پژوهش به بررسی مخاطرات ناشی از ماسه های روان ریگ حجت آباد بر روستای حجت آباد واقع در غرب دشت لوت (شرق شهداد) می پردازد. تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی مبتنی بر روش های میدانی، مقایسه ای و کتابخانه ای است؛ بدین صورت که پس از مشخص کردن محدوده مورد مطالعه از روی عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای، کار میدانی در منطقه مورد مطالعه انجام و سپس میزان تایر پذیری کنونی منطقه از ماسه های بادی مشخص شده است. در مرحله بعد با استفاده از عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای چهار دوره زمانی، تغییرات و جابجایی محدوده ماسه های روان و همچنین تغییرات محدوده روستای حجت آباد در طول دوره 54 ساله مشخص گردیده است. نتایج حاصل از بررسی تغییرات مساحت و جابجایی ریگ مورد مطالعه نشان می دهد مساحت ریگ در فاصله زمانی بین سال های 1335 تا 1348 حدود 8 هکتار افزایش مساحت و 350 متر به سمت جنوب شرق جابجایی داشته و همین جابجایی باعث شده تپه های ماسه ای در نزدیکی اراضی کشاورزی و خانه های روستای حجت آباد مستقر شوند. ریگ مورد مطالعه در فاصله زمانی 1348 تا 1377 حدود 46 هکتار افزایش مساحت و حدود 700 متر به سمت جنوب شرق جابجایی داشته و این امر باعث گردیده تا حجم وسیعی از اراضی کشاورزی روستای حجت آباد در زیر ماسه های بادی مدفون گشته و در نتیجه از مساحت سکونتگاه کاسته شود. محدوده ریگ در فاصله زمانی 1377 تا 1388 حدود 22 هکتار افزایش مساحت داشته که این افزایش مساحت سطح بسیار بیشتری از اراضی را به زیر ماسه های روان برده است. نتایج حاصل از بررسی جمعیتی روستای حجت آباد نیز نشان می دهد در طول دوره های سرشماری تا سال 1375 روند جمعیتی آن حالت صعودی و از این سال به بعد حالت نزولی داشته که یکی از مهم ترین دلایل آن، مخاطرات ناشی از ماسه های روان بوده است.

کلیدواژه ها:

مخاطرات طبیعی ، دشت لوت ، ریگ حجت آباد ، شهداد