ارزیابی طیف آسیب پذیری لرزه ای در شهرها براساس سناریوهای شدت مختلف با استفاده از مدل های µd ، TOPSIS و GIS (نمونه موردی شهر یزد)

آسیب پذیری اصطلاحی است جهت نشان دادن میزان و وسعت آسیب و خساراتی که در اثر سوانح طبیعی به جوامع در ابعاد مختلف (اجتماعی، کالبدی- فیزیکی و غیره) وارد آمده است. بنابراین میزان حساسیت محیط در مقابل سوانح، آسیب پذیری آنرا مشخص می کند. در بین سوانح طبیعی زلزله می تواند دامنه وسیعی از خسارات را به خصوص برای مناطق کویری داشته باشد. بنابراین جهت هرجه بیشتر کاهش و جلوگیری از خسارات آن نیازمند مطالعه و بررسی در ابعاد متفاوت می باشد. پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای- کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی موضوع در شهر یزد پرداخته است. و از آنجا که پیش بینی لرزه ای بر پایه روش های آماری می تواند نتایج قابل قبولی ارایه دهد؛ این پژوهش با بهره گیری از مدل های کمی ، TOPSIS و GIS، نرم افزارهای Excel و SPSS به بررسی موضوع پرداخته است. همچنین به منظور کاهش ضریب خطا و تعیین دقیق تر پیش بینی ها، 50 متغیر از شاخص های اجتماعی- کالبدی در تجزیه و تحلیل ها دخیل و مورد ارزیابی قرار داده است. نتایج حاصل از مدل نشان می دهد خسارت ساختمانی در اثر زلزله تا شدت 5 مرکالی تقریبا آسیبی ندارند و یا خیلی ناچیز است. اما اگر میزان شدت زلزله بیشتر از 7 ریشتر باشد بیش از 50 درصد ساختمان های منطقه 2 در معرض آسیب زلزله قرار دارند. و در مدل TOPSIS میانگین آسیب پذیری اجتماعی در مناطق برابر 0/412 درصد بوده که منطقه 2 و 1 به ترتیب با میزان TOPSIS، 0/642 و 0/183 درصد بیشترین و کمترین آسیب پذیری اجتماعی شهر را در در برابر زلزله در مناطق شهر یزد دارا می باشند.

کلیدواژه ها:

آسیب ، زلزله ، مدل و تکنیک ، GIS ، TOPSIS ، µd ، شهر یزد