مطالعه عددی شکل گیری و تکامل یک توفان گرد و غبار سنگین در منطقه خاورمیانه

فرآیندهای جوی خاص و برهمکنش آن ها با سطح زمین، عامل شکل گیری و تکامل یک توفان گرد و غبار سنگین بشمار می آیند و در شناسایی مسیرهای انتقال توفان حایز اهمیت هستند. توزیع زمانی و مکانی غبار، در یک رخداد گرد و غباری شدید در طول روزهای 4 تا 8 جولای 2009، با استفاده از شبیه سازی، به وسیله مدل WRF/Chem ، مشاهدات ایستگاهی و تصاویر ماهواره ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. آنالیز وضعیت جوی شبیه سازی شده نشان داد، در صورتی بیشینه غلظت گرد و غبار در تراز پایین اتفاق می افتد که در ناحیه منشا غبار، گرادیان فشاری افقی قابل قبول با همرفت قوی در توده هوای مستقر در سامانه های چرخندی همراه باشد. در مورد انتخابی وضعیت جوی باعث ایجاد یک برش باد سطحی قوی روی مناطق انتشار غبار شناخته شده روی عراق شده بود. چرخند جبهه ای در مورد مطالعه شده، خاک را مجبور به فرسایش و باعث پراکنش و انتقال گردوغبار تا مسافت های بسیار حتی تا صدها کیلومتر کرده است. نتایج شبیه سازی نشان می داد که ذرات گرد و غبار با شعاع کمتر از یک میکرومتر و با غلظت قابل ملاحظه، از رشته کوه های زاگرس عبور کرده و در 6 جولای 2009 ایران مرکزی و حتی کلان شهر تهران را تحت تاثیر قرار داده و دو روز بعد ایران را از جهت شمال شرق ترک کرده است. غلظت های شبیه سازی شده، اعتبار خوبی را از توزیع زمانی و مکانی غلظت گرد و غبار با توجه به تصاویر مریی ماهواره ای از سنجنده مودیس و گزارش های ساعتی دید افقی در شبکه ایستگاه های همدیدی نشان داده بود. با توجه به اعتبارسنجی های انجام شده، کارایی مدل برای شبیه سازی توزیع زمانی و مکانی توفان گرد و غبار در طول منطقه تحت تاثیر در دوره شبیه سازی مورد تایید قرار گرفت. مدل عددی WRF/Chem می تواند جهت پیش بینی شکل گیری و تکامل این پدیده عملیاتی شود.

کلیدواژه ها:

توفان گرد و غبار ، دید افقی ، اعتبارسنجی ، مدل WRF/Chem