پایش و پیش بینی روند تغییرات اراضی مرتعی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدل زنجیره مارکوف در حوزه آبخیز نوررود-استان مازندران

پیش بینی روند تغییرات کاربری و وضعیت پوشش گیاهی در اکوسیستم های مرتعی از طریق تصاویر ماهواره ای، به مدیران منابع طبیعی در تصمیم گیری کمک خواهد نمود. هدف از این مطالعه پایش و پیش بینی تغییرات کاربری و وضعیت پوشش اراضی مراتعی حوزه آبخیز نوررود با استفاده از مدل تلفیقی زنجیره مارکوف در یک دوره ی 60 ساله (1367- 1427) می باشد. در این پژوهش بعد از پیش پردازش تصاویر ماهواره ای لندست از سنجنده های TM (1367، 1377 و 1387) و OLI (1397) از ماه های مشابه (تیر)، طبقه بندی تصاویر با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال انجام گرفت. نتایج با استفاده از نقشه های توپوگرافی با مقیاس 25000: 1، عکس های هوایی موجود و برداشت های زمینی (1397) مورد ارزیابی صحت قرار گرفت. بطوریکه بیشترین و کمترین ضریب کاپا به ترتیب مربوط به تصاویر سال های 1377 و1367 با مقادیر 86/0 و 81/0 بوده است. با استفاده از ماتریس احتمال تبدیل طبقات کاربری اراضی و اعمال مدل تلفیقی زنجیره های مارکوف در سه مقطع ده ساله طی سال های (1397-1427)، پیش بینی گردید. نتایج این بررسی طی سال های 1367 تا 1397 نشان داد که مناطق جنگلی و مراتع درجه یک و سه در حوزه آبخیز نوررود روند کاهشی و مراتع درجه دو و اراضی سنگلاخی و مسکونی نیز روند افزایشی را داشته است. سطح کل مراتع از 116206 هکتار در سال 1367 به 106336 هکتار در سال 1397 کاهش یافته است. مدل پیش بینی مارکوف با دقت بیش از 85 درصد نشان می دهد روند تغییرات کاربری اراضی طی سال های 1397-1427، همانند دوره های قبل خواهد بود. به این صورت که کاربری های وضعیت پوشش مرتعی درجه یک (پرتراکم)، روند کاهشی (کاهش 3537 هکتار) و کاربری های نواحی سنگلاخی و مسکونی نیز روند افزایشی را تا سال 1427 خواهند داشت. پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی طی سال های 1397-1427 (30 سال) نیز به این صورت خواهد بود که کاربری های وضعیت پوشش مرتعی درجه یک، روند کاهشی و کاربری های نواحی سنگلاخی و مسکونی روند افزایشی خواهند داشت.

کلیدواژه ها:

پوشش اراضی ، شاخص نرمال شده تفاضل پوشش گیاهی ، تغییرات کاربری ، مدل تلفیقی مارکوف ، حوزه آبخیز نوررود