بررسی تغییرات کاربری اراضی و تاثیر آن بر فرسایش با استفاده از RS و GIS (مطالعه موردی: شهرستان نیر)

بر اثر فعالیت­های انسانی و پدیده­ های طبیعی، چهره زمین همواره دستخوش تغییر است. ازاین رو برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از نسبت کاربری اراضی از ضروریات محسوب می­شود. فرسایش خاک نیز از جمله بلایای محیطی است که هر ساله موجب هدر رفتن هزاران تن خاک زراعی می­شود و تغییرات کاربری اراضی یکی از عامل­های مهم در فرسایش است. بنابراین، تحقیق حاضر به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرستان نیر، واقع در استان اردبیل و تاثیر آن بر فرسایش با استفاده از GIS و RS انجام شده است. برای انجام تحقیق از تصاویر سال 2000 و 2016، سنجنده OLI و TIRS، ماهواره لندست 8 استفاده شد و نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش طبقه­ بندی نظارت شده تهیه گردید. نقشه پهنه­ بندی فرسایش با استفاده از نقشه­های کاربری اراضی و عوامل شامل شیب، لیتولوژی، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، بارش و خاک با استفاده از روش وزن­دهی کرتیک و روش ترکیب خطی وزن (WLC) انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان مساحت در سال 2000 مربوط به کاربری زراعت دیم با 442/38 کیلومترمربع و سپس مراتع نیمه­متراکم با مساحت 347/39 کیلومتر­مربع است و در سال 2016، بیشترین میزان مساحت مربوط به کاربری مراتع متراکم و سپس کاربری مراتع نیمه­ متراکم به ترتیب با 76/478 و 50/458 کیلومتر­مربع است. با توجه به نقشه پهنه بندی فرسایش سال 2000 به ترتیب 17/25 و 25/55 درصد و با توجه پهنه ­بندی فرسایش 2016 به ترتیب 12/44 و 26/51 درصد از مساحت شهرستان در دو طبقه بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارند. به طور عمده مناطق با طبقه بسیار پرخطر و پرخطر در هر دو دوره زمانی در کاربری­های زراعت دیم و زراعت آبی- باغات قرار دارند.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، طبقه بندی نظارت شده ، فرسایش ، کرتیک ، ترکیب خطی وزن (WLC)