الگوی پارلمانی عقلانی شده؛ با نگاهی به حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 652

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GJJ-3-6_005

تاریخ نمایه سازی: 25 دی 1398

چکیده مقاله:

الگوی پارلمانی، واجد مشخصه عمومی مسئولیت سیاسی دولت در برابر مجلس است. همچنین در نظام­های مختلط، یعنی نظام­های نیمه ریاستی- نیمه پارلمانی، هر یک از قوا ابزارهای مختلف سیاسی و قانونی نفوذ، اقتدار یا تاثیر بر یکدیگر را دارند. تاریخ حقوق اساسی در برخی کشورها نشان داده است که دولت­ها در چنین الگوهایی همواره تحت نفوذ و انقیاد پارلمان هستند و گاهی پارلمان­ها از ابزارهای نفوذ و اقتدار به صورت گسترده و غیرعقلایی استفاده می­کنند. در حقوق اساسی برخی کشورها مانند فرانسه، آلمان و ایتالیا، ایده پارلمانتاریسم عقلانی شده در برابر این آسیب مطرح شد که تکنیک­هایی را برای اجتناب از ایجاد وضعیت ناپایدار در مناسبات دولت و پارلمان پیشنهاد می کند. در این مقاله سعی شده تا این ایده در چارچوب حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران تحلیل و ارزیابی شود. فرض اساسی این مقاله بر این مبنا استوار است که در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، می­توان با استفاده از تکنیک­های این ایده تا حدودی معایب الگوی موجود، در روابط میان قوا را اصلاح و تعدیل کرد. در این راستا می کوشیم نخست به مفهوم ایده پارلمانتاریسم عقلانی شده بپردازیم، سپس پیش زمینه­های تاریخی و تکنیک­های آن را معرفی کنیم و در نهایت مبانی این ایده را در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران تحلیل و بررسی نماییم. نتیجه این است که چنین ایده ای می­تواند برخی مشکلات مربوط به نظام نظارت و تعادل در روابط قوا را بهبود بخشد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

علی مشهدی

دانشیار دانشگاه قم