ارزیابی توان های اکولوژیکی و پهنه بندی کشت عناب در استان خراسان جنوبی

رشد روزافزون جمعیت، افزایش تقاضا، محدود بودن منابع آبی و اراضی سبب شده است که تعیینالگوی مناسب کشت در مناطق مختلف با توجه به محدودیت های اقلیمی، ادافیکی، خاکی و آبی، یکی ازدغدغه های اصلی مدیران بخش کشاورزی باشد. انتخاب یک گونه ی مناسب با توجه به شرایط حاکم وپتانسیل منطقه می تواند علاوه بر افزایش راندمان تولید بسیاری از هزینه های سربار و غیرضروری از جملههزینه های مرتبط با تنش های محیطی، آفات و بیماریها را از دوش کشاورزان و باغداران بردارد. اینتحقیق با هدف مکانیابی و پتانسیل یابی اراضی مستعد کشت عناب در استان خراسان جنوبی، با استفادهاز علم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و همچنین تکنیک آماری و تحلیلی انجام شده است.ازآنجا که ارتفاع، یک پارامتر فیزیکی ثابت در گذر زمان و همچنین مؤثر در شرایط و پارامترهای اقلیمی،خاک سازی و... است، در این تحقیق با استفاده از نقشه های توپوگرافی 1:25000 سازمان نقشه برداریکشور و همچنین تصاویر سنجنده ASTER ، مدل ارتفاع رقومی کل استان با دقت ارتفاعی 15 متر بهعنوان مبنای کار تهیه شد. با استفاده از تحلیل های اقلیمی، ارتباط میان پارامترهای مختلف اقلیمی بانقشه رقومی ارتفاع تعیین شد و با استفاده از توابع تحلیلی موجود در نرم افزار کاربردی ArcGIS ،نقشه های مرتبط تولید شد. از نقشه های منابع آب، تیپ خاک و کاربری اراضی نیز استفاده شد. با استفادهاز تحلیل سلسله مراتبی، اهمیت نسبی پارامترهای مؤثر بر رشد و تولید گونه عناب تعیین و در نهایتنقشه های اهمیت نسبی هر پارامتر تهیه شد و با همپوشانی این نقشه ها، نقشه پتانسیل کشت عناب دراستان خراسان جنوبی به دست آمد. صحت خروجی مدل ها با استفاده از بازدیدهای میدانی، نقشه هایکاربری موجود و محاسبه ی ضریب کاپا ارزیابی شد. نتایج نشان داد که نقشه ی تولیدی دقت لازم را داردو از کل مساحت خراسان جنوبی (94112 کیلومترمربع) حدود 20 درصد آن (18850 کیلومترمربع)دارای قابلیت مناسب و بسیار مناسب برای کشت عناب می باشد.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی اکولوژیکی ، عناب ، خراسان جنوبی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، تحلیل سلسله مراتبی