بررسی تغییرات مورفولوژیکی رودخانه اترک در بازه زمانی 20 ساله

مرزهای رودخانه ای، یکی از انواع مرزهای بین المللی است که به خاطر تغییرات مورفولووژیکی بسترو انحرافات کانال آنها، همواره مشکلات و تنش هایی را در تعیین حدود مرز کشورهای فیمابین بهوجود می آورد. در این پژوهش، مورفولووژی رودخانه مرزی اترک در بازهای به طول تقریبی 150کیلومتر از محل اتصال شاخه ی سومبار تا دریای خزر بررسی شده است. با استفاده از تصاویر ماهوارهای TM و ETM سال های 1994، 1999 و 2013 بستر رودخانه اتر در سه بازه ی زمانی با استفاده از تحلیل های سنجش از دوری نرم افزار ENVI استخراج شود. سپس پارامترهای هندسی مانند طول رودخانه، طول موج، ضریب خمیدگی، زاویه ی مرکزی برای بررسی تغییرات با روش برازش دایره هایمماس بر قوس رودخانه در محیط نرم افزاری Auto Cad انجام شد و مقایسه ی تغییرات مورد مطالعه قرار گرفت. مقایسه ی پارامترهای هندسی قوس های پیچانرودی و میل و جهت آنها، از تغییرات دربعضی قوس ها و در نتیجه ی تغییر مورفولوژی و ناپایداری کانال رودخانه حکایت می کند. در اطرافروستاهای ترشکلی و داشلی برون، مسیر رودخانه در هر سه دوره تغییر کرده، به طوری که در اطرافروستای ترشکلی، تغییرات به نفع ترکمنستان و در روستای داشلی برون به نفع ایران بوده است. اینتغییرات به دلیل وجود سازندهای فرسایش پذیر بستر و کناره های رودخانه بوده است. در نتیجهمشخص می گردد که بستر و کانال رودخانه ی اتر در حال تغییر بوده و عوامل این تغییرات با نوعسازندهای زمین شناسی، فرسایش پذیر بودن سازندهای کنار بستر رودخانه، افزایش بار رسوبی بستر،تغییرات دبی جریان آب، عوامل انسانی و در نهایت فرسایش کناری رودخانه ارتباط دارد.

کلیدواژه ها:

مورفولوژی رودخانه ، رودخانه های مرزی ، رودخانه اتر