واکاوی الگوهای همدید- پویشی بارش های ابرسنگین فراگیر تابستانه جنوب شرق ایران

هدف این پژوهش شناسایی و واکاوی الگوهای همدید – پویشی رخداد بارش­های ابرسنگین فراگیر تابستانه در جنوب­شرق ایران است. برای نیل به هدف ذکر شده، داده­های بارش 14 ایستگاه همدید و 126 ایستگاه باران سنجی در دوره آماری 26 ساله (2014-1989) مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش، معیار بارش­ ابرسنگین فراگیر تابستانه، بارشی است که طی 24 ساعت میزان آن ­صدک 99 و بالاتر و از نظر مکانی 50 درصد و بیشتر از پهنه مورد بررسی را پوشش دهد. با توجه به شرایط مورد نظر 22 روز بارش ابرسنگین در جنوب­شرق ایران شناسایی گردید. در ادامه به منظور استخراج الگوهای همدید موثر در رخداد بارش­های ابرسنگین داده­های 75/0×75/0 درجه شامل فشار تراز دریا؛ ارتفاع ژئوپتانسیل ترازهای 850، 700، 500 و 200 هکتوپاسکال؛ مولفه زناری و نصف­النهاری شارش باد در ترازهای 850، 700، 500 و 200 هکتوپاسکال و نم­ویژه ترازهای 1000، 850، 700 و 500 هکتوپاسکال از مرکز اروپایی پیش­بینی­های جوی میان­مدت برای هر روز بارشی دریافت و در محیط برنامه GrADS ترسیم گردید. در نهایت، واکاوی نقشه­ها­ی همدید در ترازهای یادشده نشان داد که سه الگوی همدید شامل؛ الگوهای ناوه، پرارتفاع و کم­فشار موسمی نقش اصلی را در رخداد بارش­های ابرسنگین تابستانه جنوب­شرق ایران به عهده دارند. نکته دارای اهمیت در الگوهای شناسایی شده مقدار نم بین 10 تا 20 گرم در کیلوگرم در ترازهای دریا و 850 هکتوپاسکالی است که در صورت مهیایی شرایط فرازش (گرمایی یا پویشی) امکان رخداد بارش­های ابرسنگین را فراهم می­سازد.

کلیدواژه ها:

بارش ابرسنگین و فراگیر ، صدک ، کم فشار موسمی ، نم ویژه ، جنوب شرق ایران