بررسی تاثیر عنصر مذهب درجرح و تعدیل راویان شیعه در آثار رجالی ذهبی

در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، راویان مشترکی قرار دارند که همواره پذیرش احادیث آنان با ملاحظه تفاوت مذهبی آن ها، مورد توجه رجالیان فریقین بوده است. در این راستا، از جمله مباحث مورد نظر رجالیان اهل سنت، بررسی مذهب راویان شیعه و اثبات یا نفی عدالت آنان بوده است. برخی از نفی عدالت و در نتیجه بی اعتباری احادیث راویان شیعی سخن گفته اند؛ برای اثبات یا نفی این مسیله می توان آثار پیشینیان را در این زمینه جستجو کرد. به این منظور پرسش نوشتار حاضر، از نقش عنصر مذهب در داوری چهره شاخص حدیثی رجالی اهل سنت، شمس الدین ذهبی بر عهده گرفته است. با تامل در الفاظ جرح و تعدیل به کارگرفته شده از سوی ذهبی، مشخص می شود، توثیقات در دو دسته موکد و مطلق قرار می گیرند و جرح هایی نیز به غیر مذهب تعلق گرفته و یا تنها به نقل توصیف برخی از راویان شیعه، بدون اظهار نظر خود پرداخته است. چنین به نظر می رسد که ذهبی به عنوان یکی از پیشگامان رجال اهل سنت، به جرح راویان شیعی به بهانه مذهب معتقد نیست، بلکه ملاک ضعف راوی نزد وی، وجود نقص های دیگری است که به زعم او به صحت حدیث آسیب وارد نموده و از فقدان یکی از شروط راوی حدیث حکایت دارد؛ چنان که ذهبی به گفته خودش با بدعت های مذهبی منتسب به راویان شیعی مخالفت می ورزد. بنابراین، صرف شیعی بودن راویان، ملاک در بی اعتباری روایات نخواهد بود.

کلیدواژه ها:

مذهب راویان ، راویان شیعه ، جرح و تعدیل ، ذهبی ، علم رجال.