منصب کدخدا در جامعه ی روستایی دوره ی قاجار
محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 24، شماره: 22
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 986
فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_HII-24-22_003
تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1398
چکیده مقاله:
در طول تاریخ ایران، کدخدا یان به عنوان روسای روستاها ، نقش بسیار مهمی در ساختار اداری و تامین امنیت روستاها ایفا کردند. این موقعیت و عملکرد در دوره ی قاجاریه نیز تداوم و تکامل یافت و به موجب قانون تشکیل ایالات و ولایات و دستورالعمل حکام مصوب 14 ذیالقعده ی 1325، اداره ی امور روستاها رسما بر عهده ی کدخدایان گذاشته شد ؛ اما در سال 1354 ه.ش، کدخدا از سیستم اداری ایران حذف و مناصب دیگری همچون دهبان و انجمن ده جایگزین آن شدند. در این پژوهش ضمن بررسی موقعیت و جایگاه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کدخدا و عملکرد اداری- سیاسی او در جامعه ی روستایی دوره ی قاجار و تداوم و تحول ساختار و عملکرد کدخدا در طول این دوره، به این سوال پاسخ می دهیم که جنبه های مثبت و منفی نقش کدخدا برای دولت، مالک و روستاییان چه بوده است. در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی تاریخی مبتنی بر اسناد و دادههای موجود در منابع استفاده میکنیم. نتیجه ی این تحقیق نشان میدهد که در جامعه ی روستایی عهد قاجار، کدخدا به عنوان رئیس ده، بالاترین مقام اجرایی حاضر در روستا بود و ارتباط مقامات دولتی و مالکان غایب با روستاییان و بالعکس بیشتر به واسطه ی او انجام میشد. کدخدا با توجه به شرایط زمانه، میزان قدرت و نفوذ مالک و مقامات بالادستی دیگر، مطیع یا سرکش بودن افراد زیردست، میزان نفوذ و اعتبار در بین مردم و ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی خود، گاه به عنوان نمایندهای چاپلوس برای حکومت ظاهر میشد و با گرفتن مالیاتهای گوناگون از رعایا، باعث بدبختی آن ها میشد و گاه به صورت زبان گویای افراد زیردست خویش دربرابر ظلم و ستم مقامات دولتی دیگر درمیآمد و با رسیدگی به مشکلات مردم، برای رفاه و آسایش آنان اقدام میکرد.