کاربرد اصطلاحات مالی در نظام دیوانی عصر صفویه

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 564

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-28-37_007

تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1398

چکیده مقاله:

پژوهش در امور مالیو اداری در زمره موضوعاتی است که به دلایلی مانند کمبود اسناد، مدارک تاریخی و منابع تحقیقی کمتر مورد توجه محققان مسائل دوره صفویه قرار گرفته است. شمار چنین تحقیقاتی نیز به مراتب کمتر از بررسی­ها در زمینه تشکیلات اداری و مالی می باشد. مسئله پژوهش حاضر فهم کاربرد و جایگاه اقتصادی اصطلاحات مالی ایران عصر صفویه است. در این پژوهش با بهره­گیری از منابع تاریخی موجود و با تکیه بر شیوه توصیفی- تحلیلی، اصطلاحات مالی عصر صفوی در سطوح مختلف اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دستگاه مالیاتی ایران عصر صفوی با برخورداری از یک نظام سلسله­مراتبی، بر قریب به اکثریت زمینه­های اقتصادی و درآمدزای جامعه عصر خود نظارت داشته است. چنین نظارتی به وسیله حضور و فعالیت کارکنان و عمال حکومتی در مراتب و درجات مختلف دیوان سالاری ممکن می­شد. همچنین بخش زیادی از اصطلاحات مالی مختص نظام اقتصادی شهری بود. حوزه­هایی چون مشاغل و مواجب دیوان سالاری، هزینه­های تشریفات درباری، پیشه­های بازاری و اصناف، امور نظامی و لشکری و راهداری و گمرک از مهم­ترین حوزه­های اقتصادی شهری آن عصر بودند که اصطلاحات مالی و مالیاتی آن­ها به همراه میزان مخارج یا دیگر هزینه­هایشان در دفترهای دیوان استیفا به ثبت می­رسید. دو جامعه روستایی و کوچ­نشین نیز با توجه به کارکرد اقتصادی خود، بخشی از اصطلاحات مالی را که شامل مالیات­های مربوط به کشاورزی، دامداری و تامین نیروی نظامی بود به خود اختصاص می­دادند. پژوهش در امور مالیو اداری در زمره موضوعاتی است که به دلایلی مانند کمبود اسناد، مدارک تاریخی و منابع تحقیقی کمتر مورد توجه محققان مسائل دوره صفویه قرار گرفته است. شمار چنین تحقیقاتی نیز به مراتب کمتر از بررسی­ها در زمینه تشکیلات اداری و مالی می باشد. مسئله پژوهش حاضر فهم کاربرد و جایگاه اقتصادی اصطلاحات مالی ایران عصر صفویه است. در این پژوهش با بهره­گیری از منابع تاریخی موجود و با تکیه بر شیوه توصیفی- تحلیلی، اصطلاحات مالی عصر صفوی در سطوح مختلف اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دستگاه مالیاتی ایران عصر صفوی با برخورداری از یک نظام سلسله­مراتبی، بر قریب به اکثریت زمینه­های اقتصادی و درآمدزای جامعه عصر خود نظارت داشته است. چنین نظارتی به وسیله حضور و فعالیت کارکنان و عمال حکومتی در مراتب و درجات مختلف دیوان سالاری ممکن می­شد. همچنین بخش زیادی از اصطلاحات مالی مختص نظام اقتصادی شهری بود. حوزه­هایی چون مشاغل و مواجب دیوان سالاری، هزینه­های تشریفات درباری، پیشه­های بازاری و اصناف، امور نظامی و لشکری و راهداری و گمرک از مهم­ترین حوزه­های اقتصادی شهری آن عصر بودند که اصطلاحات مالی و مالیاتی آن­ها به همراه میزان مخارج یا دیگر هزینه­هایشان در دفترهای دیوان استیفا به ثبت می­رسید. دو جامعه روستایی و کوچ­نشین نیز با توجه به کارکرد اقتصادی خود، بخشی از اصطلاحات مالی را که شامل مالیات­های مربوط به کشاورزی، دامداری و تامین نیروی نظامی بود به خود اختصاص می­دادند.    

نویسندگان

جواد موسوی دالینی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز

لیدا مودت

استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز

اکبر حکیمی پور

دانش آموخته دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آصف، محمدهاشم(رستم الحکما)(1348). رستم التواریخ. به کوشش محمد مشیری. بی ...
  • آرنوا م. و.اشرافیان، ک (1356). دولت نادرشاه افشار. ترجمه حمید ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان(1306). الماثر و الآثار. تهران: دارالطباعه خاصه دولتی. ...
  • اولئاریوس، آدام(1363). سفرنامه آدام اولئاریوس: بخش ایران. ترجمه احمد بهپور. ...
  • باستانی پاریزی، محمد ابراهیم(1348). سیاست و اقتصاد عصر صفوی. تهران: ...
  • بردسیری، میر محمد سعید مشیری(1369).  تذکره صفوی. تهران: نشر علم. ...
  • پیگولوسکایا، ن. و دیگران(1354). تاریخ ایران از دوران باستان تا ...
  • تاج­بخش، احمد(1372). تاریخ صفویه. شیراز: نوید. ...
  • تاورنیه، ژان باتیست(1389). سفرنامه تاورنیه. ترجمه حمید ارباب شیرانی. تهران: ...
  • ترکمان، اسکندربیک(1382). تاریخ عالم آرای عباسی. ج1-3. به تصحیح ایرج ...
  • جکسون، پیتر؛ لارنس لکهارت (1380). تاریخ ایران دوره صفویان. پژوهشگاه ...
  • دلاواله، پیتر(1348). سفرنامه. ترجمه شجاع الدین شفا. تهران: بنگاه ترجمه ...
  • ذبیحی،م.؛ م. ستوده (1354). از آستارا تا استارباد. ج6. تهران: ...
  • رفیعا، میرزا (1346)، دستورالملوک. به کوشش محمدتقی دانش پژوه. ضمیمه ...
  • سانسون(1346). وضع شاهنشاهی ایران در زمان شاه سلیمان صفوی. ترجمه ...
  • سفرنامه­های ونیزیان در ایران(1349). ترجمه منوچهر امیری. تهران: خوارزمی. ...
  • سروشیان، جمشید(1372). زرتشتیان کرمان در این چند سده(با مقدمه باستانی ...
  • شاردن، ژان(1372). سفرنامه شاردن. ترجمه اقبال یغمایی. ج3. تهران: توس. ...
  • شیرازی، عبدی بیگ(1369). تکملهالاخبار. به کوشش عبدالحسین نوائی. تهران: نی. ...
  • صادقی، مقصودعلی(1378). راهداری در روزگار صفویه و چند سند منتشرنشده ...
  • فلور، ویلم(1395). تاریخ مالی ایران در روزگار صفویان و قاجاریان(1500-1925م). ...
  • فوران، جان(1377). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ...
  • فومنی، عبدالفتاح(1349). تاریخ گیلان در وقایع سال های 923-1038 هجری. ...
  • فیگوئرا، دن گارسیا داسیلوا(1363). سفرنامه. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: نو. ...
  • قائم مقامی، جهانگیر(1348). یکصدوپنجاه سند تاریخی از جلایریان تا پهلوی. ...
  • (1350). مقدمه ای بر شناخت اسناد تاریخی از جلایریان تا ...
  • کمپفر، انگلبرت(1360). سفرنامه کمپفر. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: شرکت سهامی ...
  • گلستانه، ابوالحسن بن محمد(2536). مجمل التواریخ، به کوشش محمدتقی مدرس ...
  • لمبتون، آن(1377). مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهر امیری. ...
  • لوی، حبیب(1339). تاریخ یهود ایران. 3 جلد. تهران: یهود ابروخیم. ...
  • منجم، ملاجلال(1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال. به کوشش سیف ...
  • میرزا سمیعا، محمدسمیع (1368). تذکرهالملوک. به کوشش محمددبیر سیاقی. تهران: ...
  • مینورسکی، ولادیمیر(1368). سازمان اداری حکومت صفوی با تعلیقات مینورسکی بر ...
  • ناصرامینی، ضیاءالدین(1346). حقوق اداری. مشهد: بی نا. ...
  • نصیری، میرزا علینقی(1371). القاب و مواجب دوره سلاطین صفویه. به ...
  • نعمانی، فرهاد(1358). تکامل فئودالیسم در ایران. ج 1. تهران: شرکت ...
  • نوائی، عبدالحسین(1363). اسناد و مکاتبات سیاسی ایران، تهران: موسسه مطالعات ...
  • نویدی، داریوش(1386). تغییرات اجتماعی، اقتصادی در ایران عصر صفوی. ترجمه ...
  • وزیری، احمد علی خان(1352). تاریخ کرمان(سالاریه). به کوشش محمدابراهیم باستانی ...
  • (1354). جغرافیای کرمان، به کوشش محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران: ابن ...
  • هنرفر، لطف الله(1344). گنجینه آثار تاریخی اصفهان. اصفهان: بی­نا. ...
  • هینس، والتر(1361). تشکیل دولت ملی در ایران حکومت آق قویونلوها ...
  • استودارت(1339). سفرنامه استودارت . مجله فرهنگ ایران زمین. ترجمه احمد ...
  • تقوی، نعمت اله(1363). نظام­های مالیاتی در ایران . مجله زبان ...
  • خسروبیگی، هوشنگ و محبوب الهام(1394). بررسی ساختار و اجزای دفتر ... [مقاله ژورنالی]
  • سمسار، محمدحسن(1352). دو فرمان و مهر تازه از پادشاهان صفویه ...
  • صادقی، مقصودعلی (1378). راهداری در روزگار صفویه و چند سند ... [مقاله ژورنالی]
  • قاسمی، زهرا(1387). تجارت داخلی ایران در عصر سلطنت شاه عباس ...
  • کریمی موغاری، زهرا و آزاده خرمی مقدمی (1394). بررسی عملکرد ...
  • نمایش کامل مراجع