تاملی در مفهوم جغرافیایی ایالت و شهر جیرفت در دوران اسلامی؛ از سده های نخستین تا اوایل سده هشتم هجری

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 555

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-29-42_004

تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1398

چکیده مقاله:

در منابع و متون کهن اعم از تاریخی و جغرافیایی به شهر جیرفت اشاره­هایی اندک اما معتنابه شده است. اگر چه این مقدار به درک کامل و حتی ناقصی از اوضاع و شرایط این شهر در گذشته نمی­انجامند اما دربر دارنده نکات مهمی هستند که در مسیر درک هر چه کامل­تر اوضاع و احوال سرزمین جیرفت در گذشته تعیین کننده هستند. در مقاله پیش­رو اطلاعات به شیوه کتابخانه­ای و مراجعه به متون دست اول گردآوری شده و روش پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوا هستند. نتایج این پژوهش به طور کلی چنین هستند: شهر جیرفت پیش از حمله عرب نیز وجود داشته است. این شهر تا سده ششم هجری همچنان اهمیت خود را حفظ کرد و همواره از کانون­های مهم تحولات منطقه جنوب شرق ایران بود. اما از این زمان به بعد رفته رفته و نه یکباره جیرفت، اهمیت خود را به عنوان یک مرکز شهری از دست داد و با اینکه این نام (جیرفت) بنا به متون همچنان مورد استفاده قرار می­گرفت اما در همان متون هیچگاه نشانی از شهر جیرفت وجود ندارد؛ در حقیقت منظور از جیرفت در این متون نه یک شهر یا مرکز شهری که یک ناحیه جغرافیایی وسیع در جنوب ایالت کرمان بوده است.  

کلیدواژه ها:

جیرفت ، محوطه باستانی شهر قدیم جیرفت ، سده­های اولیه تا میانی هجری ، باستان­شناسی

نویسندگان

میثم شهسواری

دانش آموخته دکتری باستانشناسی دانشگاه تربیت مدرس

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن خردادبه (1371). مسالک و ممالک. ترجمه سعید خاکرند، با ...
  • ابن اثیر، عزالدین علی (1382). تاریخ کامل. برگردان حمیدرضا آژیر. ...
  • ابن حوقل (1366). سفرنامه، ترجمه و توضیح دکتر جعفر شعار. ...
  • ابن خلدون (1364). العبر تاریخ ابن خلدون، ترجمه عبدالمحمد آیتی. ...
  • ابن رسته، احمد بن عمر (1365). اعلاق النفیسه. ترجمه و ...
  • استخری ابوعبدلله. احمدبن محمد (1347). مسالک و ممالک. به کوشش ...
  • اعتصامی، علی (1391). ادیان و مذاهب کرمان از ورود اسلام ...
  • افضل الدین کرمانی، افضل الدین ابوحامد (2536). عقدالعلی. به تصحیح ...
  • اقبال آشتیانی، عباس (1362).[ مقدمه]، سمط العلی اللحضره العلیا. تالیف ...
  • ------------- (1389). تاریخ مغول، قم: انتشارات نیلوفرانه. ...
  • امیرحاجلو، سعید (1393). تببین نقش متغیرهای بوم شناسی در حیات ...
  • امیرحاجلو، سعید و میثم شهسواری (در دست چاپ). تحلیل سیستم ... [مقاله ژورنالی]
  • بارتولد، ولادیمیر (1372). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. ترجمه حمزه سردادور. ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1368). مرآهالبلدان. جلد چهارم، با تصحیحات و ...
  • بادنج، معصومه (1386). جیرفت ، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر ...
  • باستانی پاریزی، محمدابراهیم (2535). [دیباچه]، تاریخ شاهی. به اهتمام و ...
  • ------------------- (1385). [حواشی و تعلیقات]، تاریخ کرمان. نوشته احمدعلیخان وزیری. ...
  • ------------------- (1386). [حواشی و تعلیقات]، سلجوقیان و غز در کرمان. ...
  • پیروزفر، سهیلا و فهیمه اکبرزاده یزدی (1395). ارزیابی رجالیان درباره ... [مقاله ژورنالی]
  • تاریخ سیستان (1366). تصحیص ملک الشعرای بهار. تهران: انتشارات پدیده ...
  • تاریخ شاهی (2535). تاریخ شاهی قراختاییان از مولفی ناشناخته در ...
  • جیهانی ا. (1368). اشکال العالم. ترجمه علی بن عبداسلام کاتب. ...
  • چوبک، حمیده (1376). یافته های گورهای سنگی چاهان ، خلاصه ...
  • چوبک، حمیده، (1383). تسلسل فرهنگی جازموریان شهر قدیم جیرفت. رساله ...
  • چوبک، حمیده و محمدیوسف کیانی، (1383). حوزه جغرافیایی جازموریان در ... [مقاله ژورنالی]
  • چوبک، حمیده، (1385). [جازموریان (محوطه های باستانی)]، دانشنامه جهان اسلام، ...
  • چوبک، حمیده و محسن احمدی (1390). جیرفت ، دایرهالمعارف بزرگ ...
  • چوبک، حمیده (1391). سفالینه های دوران اسلامی . مجله مطالعات ... [مقاله ژورنالی]
  • حدودالعالم من المشرق الی المغرب (1361). به کوشش دکتر منوچهر ...
  • خبیصی حسینی، محمدابراهیم (1386). سلجوقیان و غز در کرمان، به ...
  • خداوردی تاج آبادی، محمد (1386). تاریخ سیاسی و اجتماعی کرمان ...
  • خوافی، شهاب الدین عبدالله (1378). جغرافیای حافظ ابرو، مقدمه تصحیح ...
  • دایرهالمعارف تشیع (1391). زیر نظر احمد حاج سیدجوادی، کامران فانی ...
  • سایکس، سرپرسی (1368). تاریخ ایران. ترجمه سیدمحمدتقی فخر داعی گیلانی. ...
  • ستار زاده، ملیحه (1386). سلجوقیان. تهران: انتشارات سمت. چاپ اول. ...
  • شهسواری، میثم (1388). بررسی باستان شناختی تپه باستانی تمب خرگ ...
  • شهسواری، میثم و رضا مهرآفرین (1389). جغرافیای تاریخی سرزمین رودبار ... [مقاله ژورنالی]
  • صفا، عزیزالله (1372). تاریخ جیرفت و کهنوج. کرمان: مرکز کرمان ...
  • طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری. جلد (5). ترجمه ...
  • طباطبایی، ابوالفضل (2535). [مقدمه مترجم] سفرنامه، احمدبن فضلان العباس بن ...
  • علیدادی سلیمانی، نادر و میثم شهسواری (1392). شش گفتار در ...
  • غفار، قمر (1370). قدیم ترین جغرافیدانان مسلمان. دهلی نو: ناشر ...
  • قدامه بن جعفر کاتب بغدادی (1370). الخراج. ترجمه حسین قره ...
  • قزوینی، زکریا بن محمد بن محمود، (1373). آثار البلاد و ...
  • گابریل، آلفونس (1348). تحقیقات جغرافیایی راجع به ایران، ترجمه از ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی بکر بن محمد بن نصر ...
  • مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی بکر بن احمد بن نصر ...
  • مقدسی، ا. م. ا. (1361). احسن التقاسیم فی معرفت الاقالیم، ...
  • ملامحمد مومن کرمان (1384). صحفه الارشاد (تاریخ افشار کرمان پایان ...
  • منزوی، علی نقی (1383). [حواشی و تعلیقات] معجم البدان. یاقوت ...
  • میرزا محمدابراهیم خبیصی حسینی (1386). سلجوقیان و غز در کرمان، ...
  • موسوی حاجی، سیدرسول. باهو، محمدرضا. شهسواری، میثم، (1387). یک سازه ...
  • موسوی حاجی، سیدرسول. شهسواری، میثم، (1392). شهر قدیم جیرفت: توضیحی ...
  • ناصرالدین منشی کرمانی (1362). سمط العلی للحضره العلیا. به تصحیح ...
  • نویری، شهاب الدین احمدبن عبدالوهاب (1985). نهایت الارب فی فنون ...
  • وزیری، احمدعلی خان (1385الف). جغرافیای کرمان. به کوشش باستانی پاریزی. ...
  • --------------- (1385ب). تاریخ کرمان. به تصحیح و تحشیه باستانی پاریزی. ...
  • یاقوت حموی بغدادی، یاقوت بن عبدالله (1383). معجم البدان، ترجمان ...
  • نمایش کامل مراجع