بررسی جایگاه قاعده منع تعقیب و محاکمه مجدد در نظام کیفری ایران

قاعده منع محاکمه و مجازات مجدد یکی از قواعد حقوق بشری به رسمیت شناخته شده در حقوق بین المللی کیفریاست که در اسناد مهم حقوق بشر همچون میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و اساسنامه دیوان بین المللی کیفری(ماده 20 ) تجلی یافته است و اغلب نظام های ملی این قاعده را به رسمیت شناخته اند. با این حال، این قاعده هرگز درقوانین ایران به طور کامل انعکاس نیافته است. اولین بار در سال 1352 به طور ناقص این قاعده در ماده 3 قانونمجازات عمومی وارد شد. سپس در قوانین پس از انقلاب کلا حذف شد و در مصوبه مجلس شورای اسلامی درسال 1392 به تصویب رسید. مجازات مضاعف به مفهومی که ارایه گردید و نیز در مفهوم بین المللی آن، به عنوانیک مسیله نظری و کاربردی می تواند با دو رویکرد عمده مواجه باشد. رویکرد اول، اعمال قاعده منع مجازاتمضاعف و رویکرد دوم ممنوعیت اعمال آن است و طبیعتا، اتخاذ هر یک از دو رویکرد مذکور و گرایش به آن،تفاوت هایی را در سیاست ها و مواضع نظام کیفری هر کشور موجب می شود.

کلیدواژه ها:

حقوق بشر ، نظام کیفری ، نظام بین الملل ، مجازات عمومی ، قانون