تحلیل سفرنامه های ایرانیان دوره ی قاجار از کرمانشاه(با رویکرد پسااستعماری)

ادوار سعید در اثر مهم شرق­شناسی ، آنچه را غرب به عنوان شرق معرفی کرده است فضایی ساخته و پرداخته می داند که ارتباط چندانی به واقعیت شرق ندارد. هدف از برساختن شرق ایجاد تمایز میان شرق و غرب است و بیشتر برای غرب مصرف دارد تا شرق. اما ادوارد سعید در انتهای کتابش به این موضوع اشاره می­کند که شرقی نیز در نهایت برتری غرب را می پذیرد و به آن گردن می­نهد. در این پژوهش به آثار شرق­شناسانی که به دنبال برساختن یک دیگری برای غرب بودند نمی پردازیم بلکه با استفاده از روش تحلیل گفتمان، آثار نویسندگان داخلی دوره قاجاریه درخصوص منطقه کرمانشاه را تحلیل می­کنیم تا نحوه بازنمایی منطقه و میزان تاثیرپذیری آنها را از روش شرق­شناسی بسنجیم. با تحلیل این آثار به این نتیجه می­رسیم که نویسندگان داخلی در گفتمان شرق شناسی فرو رفته و از ابزار شرق­شناسان استفاده کرده­اند، به گونه­ای که خود را در مرکز قرار داده و مردم منطقه را به حاشیه رانده اند و به این فرودستان اجازه روایت کردن خود را نداده­اند. مقاله نشان­ خواهد داد که شاخص های مرسوم شرق­شناسی از قبیل غرب­محوری، دیگری­سازی، منفی­سازی، ذات­انگاری و... در میان متون داخلی در خصوص فرهنگ، زبان و مذهب مردم کرمانشاه کاربرد داشته است و استعمار و استبداد مسیر مشابهی در معرفی مردم طی کرده اند. روایت­های ارائه شده یک­طرفه و غیریت­سازند و برای مردم در تعیین سرنوشت خود جایگاهی قائل نیستند.

کلیدواژه ها:

شرق شناسی ، پسااستعمار ، گفتمان کاوی ، فرودستان ، کرمانشاه