بررسی تناسبات و نظام پیمون در معماری دوره ماد: مطالعه موردی محوطه نوشیجان

پیمون و تناسبات معماری جایگاه ویژه ای در مطالعات معماری دارد که متاسفانه در معماری ایران آن گونه که شایسته است،بدان پرداخت ه نشده است. این وضعیت در زمینه دوره تاریخی ایران بسیار پررن گتر است. دوره ماد به عنوان یکی از دوره هایمهم تاریخی ایران، منشا شیوه ها و طرح های جدیدی در معماری است که تاکنون در مورد تناسبات و نظام پیمون آن پژوهشیانجام نگرفته و ابهامات اساسی در خصوص این بخش از معماری ماد وجود دارد. پژوهش حاضر در این راستا طراحی و اجراشده و تلاش دارد پیمون و تناسبات مورد استفاده در این دوره را شناسایی کند. از میان بقایای معماری دوره ماد، محوطهنوشیجان به دلیل ماندگاری بی نظیر خود، زمینه بسیار مناسب تری برای مطالعات معماری این دوره فراهم می سازد، لذا مبنایاصلی پژوهش قرارگرفته و دیگر بقایای معماری این دوره بر اساس آن سنجیده شده است. در پژوهش حاضر بعد از مطالعهمیدانی و انداز هگیر یهای دقیق و بررسی گزارش کاوش و مدارک موجود، به بررسی تناسبات و نظام پیمون با استفاده ازنرم افزار اتوکد و متلب (Matlab) و تحلیل آماری پرداخت هشده است. نتایج به دس ت آمده نشان می دهد که نسبت های مشخصی بین طول و عرض بناها و بخش های مختلف آن ها وجود دارد. مثلا نسبت طول به عرض انبارهای نوشیجان قابل مقایسه باانبارهای تل قبه است و میانگین نسبت آن ها 5/02 است. همچنین به نظر می رسد در معماری ماد از پیمون خاصی استفاده شده که در بناهای اصلی محوطه نوشیجان (قلعه، معبد مرکزی و معبد غربی قدیمی) دیده می شود و معادل 20 سانتی متر است.

کلیدواژه ها:

پیمون ، تناسبات معماری ، معماری ماد ، نوشیجان تپه