فرصت طلبی طرفین در قراردادهای بیع متقابل نسل اول

مطالعه قراردادهای نفتی نیازمند چارچوب نظری منسجمی است که توانایی ایجاد پیوند میان رشته های مختلف علوم مرتبط با مسایل نفت و گاز به یکدیگر را داشته باشد. اقتصاد هزینه مبادله رویکردی بین رشته ای برای تحلیل مسایل قراردادی ارایه می کند. در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز کشور از سال 1374 تا کنون سه نسل از قراردادهای بیع متقابل منعقد شده است. هدف این مطالعه بررسی یکی از فروض آن یعنی فرصت طلبی طرفین در مورد قراردادهای نسل اول است. فرصت طلبی کسب منفعت از فرصت ها بدون توجه به اصول و پیامدهاست که سود مشترک طرفین را حداکثر نمی کند. در قرارداد بیع متقابل، منافع متفاوتی دارند که با یکدیگر هم سو نیست. همچنین قراردادهای نفتی معمولا ناقص است و عدم تقارن در ساختار سرمایه گذاری و اطلاعات وجود دارد. این عوامل بستر فرصت طلبی را مهیا می کنند. صورت هایی از طفره رفتن از اجرای تعهدات، عدم انطباق با شرایط جدید و الزام به مذاکره مجدد درقراردادهای بیع متقابل مشاهده شده که نمونه های از فرصت طلبی پسین است. از آن جا که بخشی از آسیب پذیری طرفین قرارداد به دلیل سرمایه گذاری اختصاصی آنها در پروژه است، سازوکارهای نظارت در قراردادهای بیع متقابل نتوانسته است مانع فرصت طلبی طرفین گردد. هم راستا شدن انگیزه ها راه کار دیگری برای مقابله با فرصت طلبی است که در دوره تولید آزمایشی از میادین رخ داده اما در مورد کاهش هزینه های توسعه میدان یا استفاده از فن آوری های موثرتر ایجاد نمی شود.

کلیدواژه ها:

اقتصاد هزینه مبادله ، فرصت طلبی ، قرارداد بیع متقابل ، هم راستایی انگیزه ها ، توسعه میادین نفت و گاز