آسیب شناسی مسائل قومی در ایران (مطالعه موردی عرب های ساکن شهرستان اهواز)

تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومی بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، هویت قومی بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سوال های زیر است: 1)عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخشی از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟ 2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری بر هویت ملی آنان داشته است؟ 3) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش سیاسی مردم دارد؟ 4) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش به خشونت جمعی این جمعیت داشته است؟ نمونه آماری در این تحقیق، 384 نفر از عرب های 18 تا 65 سال (زن و مرد) ساکن شهرستان اهواز بوده است. داده های این تحقیق در زمستان 1386 طی کاری سه ماهه، توسط پرسشنامه و به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای جمع آوری شده است. همچنین به منظور دقت بیشتر، یک پرسشنامه پیش آزمون در مهرماه 1386 در بین 50 نفر از عرب های ساکن شهرستان اهواز تکمیل شده است. نتایج حاصل از تحلیل دومتغیر داده ها نشان می دهد 21 متغیر از 22 متغیر مستقل (به جز ارتباط با خارج از کشور) با هویت قومی رابطه معناداری دارند. همچنین رابطه هویت قومی و هویت ملی با جهت گیری نه چندان مثبت به مقدار R برای 0/586 مورد تأیید قرار گرفته است. در تحلیل دو متغیره، سه متغیر که مقدار آماره آنها بیشتر از همه بود، به ترتیب عبارت بودند از: رضایت از نظام سیاسی، احساس محرومیت نسبی در بعد سیاسی و احساس محرومیت نسبی در بعد اقتصادی، نتایج حاصل از تحلیل چند متغیره داده ها که با استفاده از رگرسیون چند متغیره گام به گام انجام گرفته است، نشان می دهد 9 متغیر وارد معادله رگرسیونی شدند که در نهایت توانسته اند 58 درصد از واریانس متغیر وابسته (هویت قومی) را تبیین کنند. متغیر احساس محرومیت نسبی در بعد سیاسی با مقدار (R(2 برابر با 0/32 بیشترین اثر تعاملی را در بین سایر متغیرها بر هویت قومی داشته است.

کلیدواژه ها:

خوزستان ، قومیت ، قوم عرب ، هویت ، هویت قومی ، هویت ملی