فراروایت تمدن یا فرایند تمدن ها؟ خوانشی از پروبلماتیک فرهنگ- تمدن

از جمله مفاهیم پرمناقشه در علوم انسانی مفهوم «تمدن» است که در مورد آن کمتر توافقی میان اندیشمندان می توان یافت، چه در تعریف و جه در جهت گیری، ادبیات بسیاری در مورد «تمدن» تولید شده و هریک از زاویه ای خاص بدان پرداخته اند. برخی روبه گذشته دارند و تمدن را امری تاریخی می بینند. برخی حال را می نگرند و تمدن را همچون پروژه می انگارند. برخی چشم به آینده دارند و به فرجام تمدن می انیشند، در این میان عده ای دل نگرانند و دهشت و بدرفرجامی می بینند و عده ای دل خوش از غایت تمدن به تفج مشغولند. هستند اندیشمندانی که در تعریف شان از تمدن صبغه ایدئولوژیک چشم نوازتر است. در این مقاله تلاش می کنیم با نگاهی اجمالی به دیدگاه های متعدد، مفهوم سازی متفاوتی از پروبلماتیک فرهنگ- تمدن ارائه دهیم و از منظری متفاوت به خوانش دیدگاه های تمدنی بپردازیم.

کلیدواژه ها:

تمدن ، فرهنگ ، فرایند متمدن شدن ، فراروایت مدرنیته ، تمدن به مثابه برنامه پژوهشی ، فرهنگ «درون» و تمدن «برون»