بررسی فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدانت و پراکسیداسیون چربی ها در برگ پرچم ارقام حساس و متحمل گندم (.Triticum aestivum L) به تنش شوری

درک واکنش های فیزیولوژیک مرتبط با تنش شوری می تواند به شناسایی عوامل موثر در تحمل شوری و شناخت رهیافت های اساسی برای ثبات عملکرد در شرایط تنش و نیز انتخاب ارقام متحمل به شوری گندم کمک نماید. به همین منظور اثرات تنش شوری بر خصوصیات فیزیولوژیک موثر بر عملکرد دانه و صفات مرتبط با تحمل شوری در ارقام گندم در سال 1386در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران مورد ارزیابی قرار گرفت . شش رقم گندم با تحمل شوری متفاوت (روشن ، کویر، کارچیا، گاسپارد، شیراز و قدس ) در یک آزمایش گلدانی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار تحت سه سطح شوری (صفر، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم ) قرار گرفتند. تنش شوری سبب کاهش عملکرد دانه ، عملکرد بیولوژیک ، محتوی کلروفیل و فعالیت آنزیم کاتالاز شد، در حالی که افزایش فعالیت آنتی اکسیدانت های پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ریداکتاز و محتوی مالون دی آلدهاید را به دنبال داشت . واکنش ارقام در شرایط تنش شوری با یکدیگر متفاوت بود و عملکرد دانه ارقام متحمل روشن ، کویر و کارچیا در شرایط تنش کاهش کمتری نشان داد. با افزایش سطوح شوری ، محتوی مالون دی آلدهاید و همچنین فعالیت آنزیم های آنتیاکسیدانت برگ پرچم به جز کاتالاز افزایش یافت . ارقام روشن ، کارچیا و کویر بیشترین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و کمترین محتوی مالون دی آلدهاید و دو رقم قدس و شیراز کمترین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و بیشترین محتوی مالون دی آلدهاید را نشان دادند. بالا بودن فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در ارقام متحمل همراه با پایین بودن میزان تولید مالون دی آلدهاید در این ارقام ، به احتمال زیاد نشان دهنده ظرفیت بالاتر این ارقام جهت حذف گونه های فعال اکسیژن تولیدی و ثبات عملکرد بالاتر در مقایسه با ارقام حساس به شوری بود. با توجه به ضریب همبستگی منفی و معنی دار عملکرد دانه با محتوی مالون دی آلدهاید به نظر می رسد این صفت نقش مهمی در کاهش عملکرد داشته باشد.

کلیدواژه ها:

پراکسیداسیون چربی ، تنش شوری ، گندم ، آنتی اکسیدانت ، عملکرد دانه