بررسی برخی از ویژگی های فیزیولوژیک و عملکرد گلرنگ بهاره تحت تنش کمبود آب

دانه روغنی گلرنگ برای شرایط محیطی مواجه با تنش های غیرزیستی مانند خشکی و شوری ، از قابلیت سازگاری بالایی برخوردار است . پژوهش با هدف ارزیابی اثرات تنش خشکی در مراحل مختلف فنولوژیک روی محتوای نسبی آب برگ (RWC)، دمای تاج پوشش برگی ، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گلرنگ بهاره در قالب طرح آماری فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی طی سال زراعی 1386 به اجرا درآمد. فاکتور رقم شامل محلی اراک -2811 و محلی اصفهان و فاکتور آبیاری شامل 4 سطح بدون تنش و کمبود آب در مراحل ساقه روی ، گل دهی و پرشدن دانه ها بودند. نتایج به دست آمده نشان داد که کمبود آب در مراحل مورد مطالعه ، کاهش معنی دار ارتفاع بوته ، ارتفاع طبق دهی ، قطر طبق ، تعداد طبق در بوته ، تعداد دانه در طبق ، وزن هزاردانه ، عملکرد دانه ، عملکرد روغن ، دمای تاج پوشش برگی و RWC را باعث گردید. با توجه به اینکه بیشترین افت عملکرد دانه و روغن در شرایط کمبود آب در مراحل گل دهی و پر شدن دانه ها رخ داد، بنابراین تامین آب کافی در این مراحل جهت حصول عملکرد قابل قبول ضروری به نظر می رسد. بروز خشکی در مرحله ساقه روی ، ارتفاع بوته و طبق بندی را کاهش داد. بین دو رقم مورد مطالعه از نظر RWC، تعداد دانه در طبق ، تعداد طبق در بوته ، درصد روغن دانه ، عملکرد دانه و روغن تفاوت معنی داری دیده شد و رقم محلی اصفهان در شرایط عادی و تنش کمبود آب نسبت به محلی اراک -2811 همواره در سطح بالاتری قرار داشت . بین عملکرد دانه با تعداد طبق در بوته ، تعداد دانه در طبق ، قطر طبق ، وزن هزاردانه و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری دیده شد. همچنین بین RWC، دمای تاج پوشش برگی با یکدیگر و با عملکرد دانه و روغن همبستگی های معنی داری دیده شد. به نظر می رسد از شاخص های دمای تاج پوشش برگی و محتوای نسبی آب برگ برای شناسایی اثرات کمبود آب در گلرنگ بهاره بتوان استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، شاخص های فیزیولوژیک ، عملکرد دانه ، گلرنگ بهاره