ارزیابی واکنش ژنوتیپ های گندم به تنش سرما در مرحله ظهور سنبله با استفاده از شاخص های فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد

کاهش دما در ماههای دی و بهمن در خوزستان یک پدیده غالب اقلیمی است که سبب خسارت دیدن گیاه و عملکرد میشود. بهمنظور مطالعه اثر تنش سرما در مرحله ظهور سنبله بر وزن دانه در سنبله اصلی، اجزای آن و برخی صفات فنولوژیکی و فیزیولوژیکی ژنوتیپهای گندم، این تحقیق در سال 1392 تحت شرایط کنترلشده گلخانه با پنج ژنوتیپ (ارقام چمران، ویریناک، استار و کرخه و لاین 17-83-M (و چهار دمای محیط (بدون سرما، 3 ،+صفر، 3 -درجه سانتیگراد) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. زمان رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع بوته و طول سنبله، وزن دانه در سنبله اصلی و اجزای آن شامل تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه و شاخصهای کلروفیلفلورسانس Fo،Fm و Fm/Fv ارزیابی شدند. نتایج نشان داد اثر تنش سرما بر زمان از سبز شدن تا رسیدگی فیزیولوژیکی، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله اصلی و شاخص Fm/Fv معنیدار بود. بیشترین وزن دانه در سنبله اصلی در شرایط بدون تنش به لاین 17-83-M ،در تنش 3 -و صفر درجه سانتیگراد به رقم چمران و در تنش سرمای 3 +درجه سانتیگراد به رقم ویریناک تعلق داشت. شاخص Fm/Fv در تنش صفر درجه، بیشترین اختلاف را نسبت به وضعیت قبل از تنش داشت. لاین 17-83-M بهعنوان یک ژنوتیپ برتر پتانسیل عملکرد بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپها داشت، درحالی که رقم چمران رقمی با قابلیت ژنتیکی بیشتر برای تحمل تنش ارزیابی شد.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، ظهور سنبله ، فنولوژیکی ، فیزیولوژیکی ، گندم