تدوین متدولوژی ارزیابی پارامترهای مؤثر بر تقاضای سفرهای مسافری هوایی در ایران

تحلیل رفتار سفرهای بین شهری می تواند برای پیش بینی تقاضای سفرها، قیمت گذاری خدمات و بهبود مطالعات عارضه سنجی مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از شیوه های مدل سازی تقاضای سفر، همانند آنچه در روش کلاسیک تحلیل تقاضای سفرهای شهری وجود دارد، تحلیل رفتار سفرهای بین شهرهای را امکان پذیر می سازد. یک شیوه جایگزین برای مدلهای 4 مرحله ای استفاده از مدلهای مستقیم تقاضا است که شامل زیر مدلهای تولید سفر، توزیع سفر و تفکیک مد بصورت همزمان است. مشکل اصلی این مدلها در آن است که به تعداد زیادی از پارامترهای مختلف نیاز دارد تا بتوان به همه مزایای مذکور دست یافت. اگر تعداد متغیرها افزایش یابد، کالیبره نمودن مدلهای مستقیم تقاضا دشوار خواهد شد و اگر عداد متغیرها کم باشد، نتایج حاصل از مدلها از قدرت کافی در پیش بینی تقاضای آینده برخوردار نخواهد بود. چنانچه بتوان براساس یک روش علمی تعداد بیشتری از متغیرها را در مدل وارد نمود و فرآیند کالیبره نمودن را با موفقیت به پایان رساند می توان بر مشکل مدلهای مستقیم تقاضای سفرها فائق آمد. لذا در این مقاله با استفاده از تکنیک تحلیل عماملی، متدولوژی جدیدی جهت ارزیابی پارامترهای مؤثر بر تقاضای سفرهای هوایی جهت بکارگیری در مدل سازی تقاضای سفرها ارائه شده است. براساس متدولوژی ارائه شده در این مقاله، ابتدا تعداد متغیرهای زیادی جهت مدل سازی تقاضای سفرها انتخاب می شود. سپس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی یک الگوی جدید از متغیرها ساخته و آزمایش می گردد. پس از اتمام فرآیند کاهش ساختار داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی و حصول نتایج آن، نسبت به ساخت یک مدل مستقیم تقاضای سفرهای هوایی به شیوه رگرسیون خطی اقدام می شود. از مقایسه نتایج حاصل از مدلهای ساخته شده براساس داده های حاصل از متدولوژی تحلیل عاملی ارائه شده در این مقاله با متغیرهای ساده به روش رگرسیون خطی نتایج بسیار رضایتخبشی حاصل شده است. اعتبارسنجی مدلهای متبنی بر شیوه ارائه شده در این مقاله در مقایسه با روشهای متداول مدل سازی تقاضای سفرهای هوایی نشان دهنده موفقیت قابل ملاحظه این روش در برآورد تقاضای سفرهای هوای در ایران است.