بررسی تحمل به شوری ریشه و شاخساره یازده ژنوتیپ نخود متحمل و حساس به خشکی در شرایط هیدروپونیک

شوری به عنوان یک تنش محیطی مهم و مشکل عمده در کشاورزی مناطق خشک و نیمهخشک مطرح است. گیاه نخود (.L arietinum Cicer (مشابه با سایر بقولات، نسبت به شوری حساس است و در نتیجه، گزینش ژنوتیپهای مقاوم به شوری برای کشت در این مناطق از اهمیت زیادی برخوردار است. این آزمایش در سال 1388 در شرایط گلخانهبا هدف مطالعه تحمل به تنش شوری در یازده ژنوتیپ نخود از طریق بررسی پاسخ خصوصیات ریشه و اندامهای هوایی آنها انجام شد. برای این منظور، تاثیر دو تیمار شوری القاءشده با استفاده از نمک کلریدسدیم در سطوح 8 و12دسیزیمنس بر متر به همراه تیمار شاهد (بدون تنش شوری) در محیط هیدروپونیک (کرت اصلی) بر روی ژنوتیپهای مورد نظر (کرت فرعی) در شرایط گلخانه، در قالب کرتهای خردشده در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان، چهار هفته پس از انتقال به محیط هیدروپونیک برداشت شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش معنیدار شاخصپایداری غشاء، سطح سبز برگ، درصد ماده خشک ریشه و اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی و وزن خشک اندام هوایی و ریشه و افزایش مقدار نسبی آب برگ ژنوتیپهای مورد مطالعه شد. شاخص پایداری غشاء (73/0 و 61/0 (ونسبت سطح سبز برگ به کل سطح برگ (68/0 و 56/0 (همبستگی مثبت و معنیداری به ترتیب با میزان تولید ماده خشک اندام هوایی و ریشه در ژنوتیپها داشتند. بهرهگیری از شاخصهای مقاومت و ترسیم نمودار بایپلات نشان داد کهدر بین ژنوتیپهای متحمل به خشکی، ژنوتیپهای MCC696 ،MCC544 و MCC877 کمترین و ژنوتیپ MCC760 بیشترین میزان مقاومت به شوری را از نظر تولید ماده خشک و شاخصهای تحمل دارا بودند. در این مطالعه به غیر از ژنوتیپ MCC783 ،ژنوتیپهای حساس به خشکی در گروه ژنوتیپهای متحمل به شوری قرار گرفتند. بنابراین به نظرمیرسد لزوما ژنوتیپهایی که متحمل به خشکی هستند از تحمل به شوری بیشتری نسبت به ژنوتیپهای حساس به خشکی برخوردار نیستند. به طور کلی به منظور دستیابی به ارقام نخود که علاوه بر تحمل به خشکی، متحمل به شوری نیز باشند، ژنوتیپها باید برای هر دو صفت مورد گزینش قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

اندام هوایی ، ریشه ، شاخصهای کمی تحمل ، مقدار نسبی آب برگ ، نخود