گزینش برای تحمل به تنش خشکی انتهای فصل در ژنوتیپ های لوبیا چشم بلبلی(Vigna unguiculata L.)

بهمنظور بررسی و تعیین موثرترین صفات و شاخصهای تحمل به خشکی و شناسایی ژنوتیپهای متحمل به شرایط کمآبی در لوبیا چشمبلبلی، آزمایشی در قالب طرح آگمنت در دو شرایط جداگانه در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج در سال زراعی1388 اجرا گردید. تنش خشکی بهصورت قطع آبیاری از زمان گلدهی بهبعد در مقابلشرایط معمول هر هشت روز یکبار، بر روی 238ژنوتیپ اعمال گردید. ارزیابی ژنوتیپها از نظرتحمل به خشکی، توسط هفت شاخص مختلف شامل میانگین حسابی(MP ،(میانگین هارمونیک (HARM ،(تحمل(TOL ،(حساسیت به تنش(SSI ،(تحمل به تنش(STI ،(میانگین هندسی(GMP (و نرخ کاهش عملکرد (Yr (صورت گرفت. برای تعیین روابط بین عملکرد دانه و شاخصها، از ضرایب همبستگی پیرسون استفاده گردید و شاخصهای MP ،GMP ،HARM و STIکه دارای همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه در هر دو شرایط بودند، انتخاب شدند که میتوانند جهت شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی و پرمحصول برای هر دو شرایط محیطی بهکار روند. با استفاده از روش ترسیمی بایپلات بر روی 238ژنوتیپ لوبیا چشمبلبلی و مشاهده وضع قرارگرفتن ژنوتیپها در بایپلات مذکور، ژنوتیپهای 4 ،149 ،180،6 ،147 ،151 ،160 ،55 ،9 و 189 ،بهعنوان ژنوتیپهای متحمل با عملکرد بالا شناسایی شدند. تجزیه کلاستر بر اساس شاخص های مورد بررسی و عملکرد تحت شرایط معمول و تنش خشکی، ژنوتیپهای مورد بررسی را در چهار کلاستر گروهبندی کرد که اکثر ژنوتیپهای مقاوم به خشکی با عملکرد بالا در کلاستر سوم قرار گرفتند و اکثر ژنوتیپهای حساس به تنش خشکی در کلاستر دوم قرار گرفتند.

کلیدواژه ها:

بایپلات ، تجزیه کلاستر ، تنش خشکی ، شاخصهای تحمل ، لوبیا چشمبلبلی ، همبستگی