بررسی و مقایسه سناریوهای مختلف اقتصادی و زیست محیطی از طریق بهینه سازی مصرف سوپرجاذب رطوبت، اسید هیومیک و کود دامی در زراعت لوبیا Phaseolus vulgaris L

در سالهای اخیر استفاده از نهاده های بوم سازگار و بهینه سازی این منابع، به عنوان راهکاری اکولوژیک مدنظر قرار گرفته و افزایش تولید و بهبود سلامت محصولات مختلف را در پی داشته است. به منظور تعیین مقادیر بهینه سوپرجاذب رطوبت، اسید هیومیک و کود دامی در زراعت لوبیا (Phoseolus vulgaris L.) آزمایشی با استفاده از روش سطح پاسخ، در قالب باکسبنکن طراحی و در سال زراعی 1392-93 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیبی از سوپرجاذب رطوبت (در دو سطح 80 و 160کیلوگرم در هکتار)، اسید هیومیک (در دو سطح 4 و 8 کیلوگرم در هکتار) و کود گاوی (در دو سطح صفر و 30تن در هکتار) بود که با درنظرگرفتن سه تکرار برای نقطه مرکزی، در مجموع 15ترکیب تیماری برای مطالعه لحاظ گردید. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد دانه در سطوح میانی اسید هیومیک 6)کیلوگرم در هکتار) بهدست آمد، بهطوریکه مصرف این مقدار اسید هیومیک عملکرد دانه را بهترتیب 15 و 11درصد نسبت به سطوح 4 و 8کیلوگرم در هکتار افزایش داد. افزایش متعادل مقادیر مصرفی کود دامی منجر به افزایش عملکرد ماده خشک شد، بهاینترتیب که با افزایش مقدار کود دامی از صفر به 15تن در هکتار عملکرد ماده خشک 36درصد افزایش یافت، ولی افزایش بیشتر کود دامی (از 15 به 30تن در هکتار) کاهش چهار درصدی عملکرد ماده خشک را سبب شد. با افزایش مقادیر مصرفی سوپرجاذب، میزان تلفات نیتروژن کاهش یافت، بهطوریکه کاربرد 120کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به جای 80کیلوگرم در هکتار از این کود منجر به کاهش 17درصدی میزان تلفات نیتروژن شد. کارآیی مصرف نیتروژن در سطح 6کیلوگرم در هکتار اسید هیومیک بهترتیب 16 و 13درصد نسبت به سطوح چهار و هشت کیلوگرم در هکتار بیشتر بود. در سناریوی اقتصادی به ترتیب با مصرف 143/83 و 6/14کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و اسید هیومیک و 22/12تن در هکتار کود دامی، عملکرد دانهای معادل 1613کیلوگرم در هکتار بهدست آمد. در سناریوی زیست محیطی میزان تلفات نیتروژن نسبت به سناریوی اقتصادی بهشدت 95)درصد) کاهش یافت. از آنجاییکه در سناریوی اقتصادی-زیست محیطی از ابعاد مختلف به بهینهسازی منابع توجه میشود، بهنظر میرسد استفاده از مقادیر بهینه منابع در این سناریو (به ترتیب 131/71 و 6/02 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و اسید هیومیک و 300کیلوگرم در هکتار کود دامی) مناسبترین سطوح نهاده های مصرفی در این پژوهش باشد.

کلیدواژه ها:

باکسبنکن ، تلفات نیتروژن ، راهکار اکولوژیک ، سلامت محصول ، نهاده بوم سازگار