خیال و ادراک

در تاریخ فلسفه نقش اساسی خیال در ادراک بشری، به عنوان واسطهٔ بین احساس و عقل مغفول مانده است. اغلب خیال وابسته به عالم حس و امری ذھنی و موھوم شمرده شده است. ھر چند خیال یکی از اولین قوای نفس است که شناخته شده است اما وظیفه آن تنھا حفظ و تمثل محسوسات در زمان غیب آنھا بیان شده است. صدرالمتالھین با اقامه براھین متعدد تجرد برزخی خیال را اثبات کرده و در مراتب سهگانه ادراک، نقشی اساسی و مھم برای خیال تبیین نمود. بنابراین خیال فقط یک خزانه نیست که صور محسوسات را بایگانی کند یا ادراک یک سری تخیلات واھی و کاذب را عھد هدار باشد؛ بلکه خیال متکفل ادراک امور واقعی و حقیقی در عالم خیال میباشد.ھرچند ابن سینا بر مادی بودن خیال تاکید کرده و براھینی در اثبات آن ذکر میکند؛ اما دقت و تامل در کلمات وی ما را به این حقیقت رھنمون میسازد که ایشان در صدد نفی تجرد تام عقلی خیال میباشد که این مورد اتفاق است. افزون بر آن که بعضی بیانات وی نیز ناظر به تجرد خیال میباشد.

کلیدواژه ها:

قوه خیال ، حس ، عقل ، عالم خیال ، تجرد خیال