نقد نظریه بلوغ عقلی بشریت در فلسفه خاتمیت و امامت

در تبیین و تعلیل خاتمیت، اندیشمندانی که به این مساله پرداختهاند تقریبا بطور عموم، ملاک اصلی و سر پیدایش خاتمیت را بلوغ عقلی بشر دانستهاند. مقاله حاضر ضمن تبیین و تحلیل رویکرد و تلقیهای ارایه شده از بلوغ عقلی، این نظریه را مورد نقد و بررسی قرار داده است. حاصل این بررسی آنست که نظریه بلوغ عقلی بشر صرف یک نظرپردازی ذهنی برای سامان بخشی به فلسفه خاتمیت است و هیچ دلیل و بینه واقعی و شاهد و قرینه عینی در متن واقعیت خارجی آن را پشتیبانی و تایید نمینماید.نقد اساسیتری که متوجه نظریه بلوغ عقلی است آنست که التزام به این نظریه بنابر تحلی لها ی متفاوتی که از آن تاکنون ارایه شده است، یا منتهی به ختم دیانت میشود و یا منتهی به ختم و نفی امامت؛ و این دو نتیجه، از ناحیه ادله مسلم و غیر قابل تردید فلسفه نبوت و امامت، مردود و غیرقابل اعتنا میباشد. در بخش پایانی مقاله پس از نقد و بررسی چهار رویک رد در باره نسبت امامت و خاتمیت، رویکرد پنجمی تحت عنوان امامت سر و راز اصلی خاتمیت معرفی میشود. در این دیدگاه، امامت نه به عنوان متمم و مکملی در حاشیه خاتمیت که امری در متن و اصل و بنیان باور به خاتمیت بلکه به عنوان مناط و ملاک آن مطرح است؛ و مدعی آنست که اساسا خاتمیت بر مبنای امامت قابل فهم است نه بلوغ عقلی و توانمندی بشر برای اجتهاد در دین. این نظریه که مبتنی بر تلقی ویژه ای از متون وحیانی، بخصوص از قرآن کریم بعنوان وحی خاتم است، به ادعای نگارنده مستظهر به جمیع ادله عقلی و نقلی و شواهد تاریخی و عینی است.

کلیدواژه ها:

خاتمیت ، بلوغ عقلی ، امامت ، اجتهاد ، اکمال دین ، غیبت ، اقبال ، مطهری ، شریعتی