تاثیر و تطبیق نقش مایه های ساسانی بر نقوش سر در مسجد جورجیر آل بویه

مسجد جورجیر در اصفهان یکی از چندین بنای شکل گرفته در عصر آل بویه سده دهم/چهارم است که در حال حاضر تنها سردر ورودی جبهه شمال غربی آن در کنار مسجد حکیمباقی مانده است. این سردر هزارساله با نقش مایه های انتزاعی و ظریف خود در یک ترکیب بندیمتقارن به شیوه آجرکاری و به سبک رازی در عصری بنا شد که در آن دین اسلام مشروعیتتام داشت. از آنجا که در دوره های اولیه اسلامی آثار هنری، ابتدا متاثر از حکومت های پیش ازاسلام بویژه ساسانیان بودند و سپس اندک اندک با اسلوب و شیو ههای اسلامی ادغام می شدند.در نوشتار حاضر، پژوهش به شیوه تحلیلی- توصیفی از طریق گردآوری اطلاعات از منابعکتابخانه ای، اینترنتی و مشاهده عینی از بنا انجام گرفته است. مطالعات مبسوط در این حوزهبیانگر آن است که الگوی ساخت سردر مسجد جورجیر را باید در نقوش و ترکیب بندی آثارمختلف عصر ساسانی از جمله معماری، فلزکاری، منسوجات، سفالگری، مهرها، مسکوکات،نقش برجسته ها و... جستجو کرد. دقت در نقوش و ترکیب بندی این سردر حاکی از حضورمستقیم بخشی از نقش مایه های آثار عصر ساسانی است. از این رو با کاوش در نقش، فرم، وسبک اجرای این سردر می توان نتیجه گرفت که هنرمندان بویه ای متاثر از سنت های هنریساسانی به ویژه معماری، به خلق و آفرینش اثری پرداختند که پس از سده های متمادی نه تنهاهمچنان اقتدار هنر ساسانی را نشان می دهد بلکه می توان آن را نموداری انتزاعی از آفرینشنقش مایه های طبیعت گرایانه ساسانی در قالب اسلامی تعبیر کرد.

کلیدواژه ها:

عصر ساسانی ، عصر آل بویه ، سردرمسجد جورجیر ، نقش مایه های تزیینی