تحلیل مهرهای دوره اسلامی با رویکرد بصری (با تاکید بر مهرهای مدور پادشاهان صفوی)

مهرها از گنجینه های باارزش هنری هستند که مانند هنرهای دیگر در ایران پیشینه ایوالا دارند. ثبت مالکیت افراد، مهمترین هدف به کاربری مهرها بوده است. با ورود اسلام وتقدس قرآن مهرهای تصویری که پیش از این در ایران به کار می رفتند، به مهرهای نوشتاریتغییر یافتند. در دوره صفوی مهرهای پادشاهان نماد اقتدار خسروی بوده و سجع حک شده برآنها بیشتر شامل عباراتی دربیان هویت شیعی مذهب آنان می باشد که در این راستا مهره ایپادشاهی جلوه های دیداری دیگری یافته اند.این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی می کوشد تعامل میان کاربرد، شکل وسجع مهرها را تبیین نموده و هماهنگی میان صورت و معنا در ساختار درونی مهرها را بررسینماید. روش گردآوری اطلاعات و داده ها نیز ترکیبی از روش های کتابخانه ای و مطالعه اسنادیمی باشد. نتایج پژوهش بر آن است که نوع کاربرد، سجع مهر و مضمون آن بر ساختار داخلیمهرها موثر بوده و حتی در برخی از انواع آن موجب استفاده از قاب بندی شده است. افزون برآنتناسب موجود میان نوع خوشنویسی با زبان سجع مهرها (عربی، فارسی) در ایجاد هماهنگیبین صورت و معنا نقش به سزایی را ایفا کرده است. در ادامه نتایج می توان به این موارد اشارهکرد که ویژگی های بصری مهرهای پادشاهان صفوی در تعامل میان نظام های سه گانه معنایی،کاربردی و ساختاری قرار دارند.

کلیدواژه ها:

مهر ، سجع مهر ، سلاطین صفوی ، خوشنویسی ، قاب بندی