زیست دسترس پذیری و غلظت فلزات سنگین در خاک ها و گیاهان اطراف سد باطله معدن ایرانکوه

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 470

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JEG-11-4_003

تاریخ نمایه سازی: 20 آبان 1397

چکیده مقاله:

معدن کاری از منابع بالقوه ورود فلزات به داخل محیط به ویژه خاک و گیاهان است. در این پژوهش غلظت و دسترس پذیری فلزات سنگین در خاک ها و گیاهان اطراف سدهای باطله معدن ایرانکوه به عنوان بزرگ ترین معادن سرب و روی کشور بررسی شده است. برای این منظور 31 نمونه خاک از زمین های گلخانه ای اطراف سد باطله فرآوری معدن برداشت شد و غلظت فلزات سنگین، محتوای دسترس پذیر آن ها به همراه برخی خواص فیزیک و شیمیایی خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان دهنده غلظت بایی فلزات Zn و Pb و Cd در نمونه های خاک (میانگین به ترتیب 955 و 261 و 2/17 میلی گرم بر کیلو گرم) است و با نزدیک شدن سد باطله بر درجه آلودگی هر سه فلز افزوده می شود. هم چنین این سه فلز با سایر فلزات هم بستگی ضعیفی داشته و از بین خواص خاک نیز با درصد رس هم بستگی معناداری نشان می دهند. برای استخراج فلزات از 17 نمونه خاک منطقه از محلول DTPA استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده از این روش، سهم غلظت دسترس پذیر از غلظت کل برای فلز Cd از دو فلز دیگر بیش تر ار (60% برای کادمیم، 20% برای روی و 10% برای سرب) و با توجه به ماهیت قلیایی نمونه های خاک بخش دسترس پذیر برای هر سه فلز درصد کمی از غلظت کل آنها را شامل می شود. تعیین غلظت کنترل فلزات در سبزیجات کشت شده در خاک های گلخانه ای (گیاه ریحان-Ocimum basilicum) نیز نشان داد که غلظت هر سه فلز بررسی شده بسیار بیش تر از غلظت مجاز آن در گیاهان غیرآلوده است و هم بستگی منفی و معناداری بین غلظت فلزات در ریشه و میزان زیست دسترس پذیر آنها در خاک دیده می شود . که با توجه به نتایج، مصرف این سبزیجات می تواند با ایجاد خطر سلامتی برای مصرف کنندگان در طولانی مدت همراه باشد.

نویسندگان

مهسا رخ بر

دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین

افشین قشلاقی

دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین

گیتی فرقانی

دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین