مقایسه تحلیل معادل خطی و غیرخطی در پاسخ ساختگاه (مطالعه موردی طبس)

تاثیرات زمین شناسی سطحی بر حرکتهای لرزه ای، قابل قبول و شناخته شده است و این آثار را میتوان عاملی مهم در جنبش ناشی از زمین لرزه قلمداد کرد. بررسی شدت و پراکندگی خرابی ها در زلزله های ده ههای اخیر، اهمیت اثرات ساختگاهی و شرایط زمین شناسی سطحی را بیش از پیش نمایان ساخته است. از دیدگاه مهندسی اهمیت زلزله ها بهدلیل تاثیراتی است که این زلزله ها در سازه هایی نظیر سدها، نیروگاه ها، پل ها، مناطق مسکونی و تاسیسات صنعتی ایجاد میکند که در اکثر موارد این سازه ها نه در سطح توده های سنگی بلکه بر سطح زمین یعنی روی لایه های آبرفتی واقع بر سنگ بستر بنا میشوند. اثر لایه های خاک بر امواج زمین لرزه ماحصل یک فرایند پراکنشی پیچیده است که تحت شرایط پایدار خاک این اثر میتواند به صورت بزرگنمایی دینامیکی باشد که از آن بهعنوان تشدید یاد میشود. به منظور تعیین اثر ساختگاه و تاثیر دادن آن در ویژگیهای جنبش نیرومند زمین روشهای متعددی وجود دارد، که از میان آنها روشهای عددی، کم هزینه تر و بازه مکانی بیشتری را تحت پوشش قرار میدهند و همینبه دلیل معمولا از این روشها برای ارزیابی تحلیل پاسخ در برابر ارتعاشات زلزله استفاده میشود. در این مقاله سعی شده است با استفاده از داده های حاصل از حفاری 5 گمانه در ساختگاه شهر طبس به بررسی اثر ساختگاه در این شهر و هم چنین مقایسه روشهای عددی تحلیل ساختگاه نظیر تحلیل خطی معادل و غیرخطی برای دوره های بازگشت زلزله 75، 475 و 2475 سال با استفاده از نرمافزارهای EERA و NERA پرداخته شود. با جمعبندی میزان تقویت و هم چنین حداکثر شتاب در سطح زمین میتوان این نکته را بیان کرد که منطقه دیهشک و نواحی مرکزی شهر طبس بیش ترین شرایط تشدید را دارد. از طرف دیگر منطقه جنوب محله سرآسیاب و سپس ناحیه امام زاده بیش ترین سختی و کم ترین تشدید دارد. براساس پژوهش های صورت گرفته، پیشنهاد می شود تا برنامه توسعه شهری بیش تر به سمت امام زاده حسین بن موسی الکاظم (ع) هدایت شود تا ضمن برخورداری ار ساختگاه مناسب تر رعایت فاصله داری از زون گسلش نیز اعمال شود. با توجه به برآورد دست بالایEERA, همچنین رفتار غیرخطی خاک برای زلزله با دوره بازگشت بالا ) 2475 سال( از نرم افزارNERA برای تحلیل اثر ساختگاه استفاده شد تا بتوان حداکثر شتاب سطح واقع بینانه تری رابه دست آورد.

کلیدواژه ها:

اثر ساختگاه ، تحلیل خطی معادل ، تحلیل غیرخطی ، EERA ، NERA