تاثیر تنش رطوبتی بر توزیع و گسترش ریشه و بخش هوایی چهار ژنوتیپ تریتیکاله (Triticosecale wittmack)

عمق نفوذ و گسترش ریشه گیاه نقش به سزایی در تحمل به تنش و استفاده بهینه از رطوبت ذخیره شده در خاک دارد. این پژوهش به منظور بررسی ویژگی های رشد ریشه و شناسایی صفات موثر در تحمل به کمبود آب در ژنوتیپ های تریتیکاله صورت گرفت. به منظور بررسی ویژگی های مورفولوژیک ریشه گیاه تریتیکاله در شرایط متفاوت رطوبتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار که شامل دو رژیم رطوبتی در دو سطح متفاوت رطوبت قابل دسترس خاک شامل شاهد (رطوبت در حد ظرفیت زراعی) و تنش کمبود آب (آبیاری در زمان رسیدن رطوبت به 50 درصد ظرفیت زراعی) و چهار ژنوتیپ تریتیکاله شامل سه لاین امید بخش ET-82-8، 15-82-ET، 17-79 -ET به همراه رقم رایج 92-Junillo در گلخانه تحقیقاتی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1387 اجرا شد. نتایج نشان داد که تنش کمبود آب عمق توسعه ریشه را حدود 9 درصد افزایش داد. همچنین تفاوت عمیق ترین عمق ریشه در لاین 15-82-ET نسبت به سطحی ترین عمق در رقم 92-Junillo حدود 2/8 سانتی متر بود. تاخیر در آبیاری باعث کاهش 25 درصدی طول تجمعی ریشه شد. همچنین اختلاف معنی دار 43 درصدی بین بیشترین طول تجمعی ریشه در لاین 15-82-ET نسبت به کمترین طول در 17-79 -ET وجود داشت. تنش کمبود آب؛ طول، سطح، قطر و وزن خشک ریشه در اعماق 20-0 ، 40-20 و 60-40 سانتیمتری خاک را نیز کاهش داد. ضرایب همبستگی بین صفات مورد مطالعه در شرایط تنش کمبود آب نشان داد به استثنای همبستگی بین طول و قطر ریشه همه خصوصیات مورد مطالعه ریشه همبستگی مثبت و معنی داری از نظر آماری با یکدیگر دارند. به طور کلی به نظر می رسد که طول تجمعی ریشه و سطح ریشه از ویژگی های موثر ژنوتیپ های تریتیکاله در تولید دانه بوده که تحت شرایط تنش کمبود آب می توانند نقش موثری داشته باشند.

کلیدواژه ها:

نفوذ عمقی ، طول تجمعی ، سطح کل ریشه ، عملکرد دانه