مطالعه کارآیی مصرف آب و شاخص های تحمل به تنش محدودیت رطوبتی انتهای دوره رشد در ارقام امیدبخش گندم نان (Triticum astivum L.)

به منظور مطالعه کارآیی مصرف آب و شاخص های تحمل به تنش خشکی، 10 لاین در حال نام ‎گذاری گندم مناطق سرد در یک طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1389-1387) در ایستگاه تحقیقاتی طرق مشهد مورد مقایسه قرار گرفتند. فاکتور محدودیت رطوبتی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله شیری دانه تا انتهای رشد و نمو گندم و قطع آبیاری از مرحله ظهور بساک تا انتهای رشد و نمو گندم) در کرت های اصلی و 10 لاین امیدبخش گندم در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد عملکرد دانه در تیمارهای قطع آبیاری از مرحله شیری دانه تا انتهای رشد و نمو گندم L2)) و قطع آبیاری از مرحله ظهور بساک تا انتهای رشد و نمو گندم (L3) به ترتیب 6/18و 3/45 درصد نسبت به شرایط بهینه رطوبتی کاهش پیدا کرد. مقایسه ژنوتیپ نشان داد که ژنوتیپ های V5، V4و V10 به ترتیب با 885/1، 756/1 و 833/1 کیلوگرم در متر مکعب، بیشترین کارآیی مصرف آب را دارا بودند. نتایج نشان داد شاخص فرناندز (STI) برآورد نزدیکتری از عملکرد در شرایط تنش (**93/0 = r) و بهینه (**50/0= r) ارایه نمود. در شرایط قطع آبیاری از مرحله شیری دانه تا انتهای رشد و نمو گندم L2)) براساس شاخص تحمل (STI) ژنوتیپ های V5، V4، V10، V7 و V8 و در شرایط قطع آبیاری از مرحله ظهور بساک تا انتهای رشد و نمو گندم (L3) ژنوتیپ های V5، V4 و V10 به ترتیب بالاترین شاخص تحمل به تنش رطوبتی را دارا بودند، بنابراین باتوجه به برتری ژنوتیپ های V5، V4 و V10 از نظر کارآیی مصرف آب و شاخص تحمل به تنش محدودیت رطوبتی می توان آنها را برای شرایط مشابه این بررسی توصیه نمود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، ظهور بساک ، مراحل نمو